Zo verandert Logistiek Noord het goederenvervoer
In dit artikel:
Het goederenvervoer in Noord-Nederland legt jaarlijks zo’n 1,2 miljard kilometer af; dat is ongeveer 30.000 keer de aardomtrek. Om die enorme verkeersstroom groener te maken, wil het in 2018 opgerichte platform Logistiek Noord de transitie versnellen met één heldere doelstelling: een emissievrij Noord-Nederland in 2035. Het programma wordt gedragen door het Rijk, de drie noordelijke provincies en de steden Groningen, Leeuwarden, Assen en Emmen. Gijs Meijer (40) en Bertjan Visscher (43), beiden werkzaam bij de provincie Drenthe, zijn de drijvende krachten achter de aanpak.
Meijer en Visscher schetsen dat het Nederlandse logistieke systeem op een kruispunt staat: minder ruimte, strengere klimaatdoelen en complexere handelsstromen vragen om fundamentele veranderingen. Volgens hen is technologische vervanging alleen niet voldoende; er is een mentaliteitsverandering en integrale aanpak nodig die voertuigen, energievoorziening en het logistieke netwerk tegelijk herontwerpt. Belangrijk daarbij is samenwerking tussen overheden, bedrijven en kennisinstellingen en het werken aan voorbeelden die anderen kunnen volgen.
Logistiek Noord zet concrete projecten in de etalage om die omslag te laten zien en versnellen. De Zero Emission Truck Academy biedt chauffeurs en transporteurs de kans elektrisch rijden zelf te ervaren, van actieradius tot planning; trainingen trokken direct veel belangstelling. In Coevorden onderzoekt een railterminal hoe vracht van de weg naar het spoor kan worden verplaatst — een modaliteitsverschuiving die volgens Meijer miljoenen wegkilometers per jaar kan besparen. Ook het gebruik van water wordt verkend: een samenwerking tussen afvalverwerker Omrin, Havennetwerk Fryslân en InnoWaTr werkt aan een nieuwe verbinding tussen Harlingen en Heerenveen, waarbij een innovatief schip op groene stroom of methaanbiogas goederen vervoert.
Kleinschaliger praktijkvoorbeelden tonen eveneens effect: in Drenthe optimaliseert Logistiek Noord retourstromen bij lokale transporteurs — bijvoorbeeld door stenen op pallets te laden en mobiele heftrucks in te zetten — waardoor lege kilometers afnemen. In stedelijke gebieden ontstaan randdistributiehubs (zoals bij Leeuwarden) waar leveranciers afleveren en lokale partijen de laatste kilometers uitstootarm afhandelen. Data-analyse wordt steeds belangrijker om vervoersstromen inzichtelijk te maken en efficiëntere routes te plannen.
Ook de bouwsector wordt betrokken: tijdens een regionaal bouwcongres bespraken honderd partijen hoe zij slimmer en schoner kunnen werken; het congres krijgt waarschijnlijk een jaarlijks vervolg. Ondanks de ambitie blijft realisatie uitdagend: CO2-uitstoot van zware bedrijfsvoertuigen is decennialang gestegen, vooral op snelwegen, al wijzen prognoses op een toekomstige daling door schonere motoren en elektrificatie. Meijer benadrukt dat alleen een combinatie van technologische vernieuwing en verschuiving naar spoor en water de klimaatimpact echt structureel kan terugdringen.
Kortom: Logistiek Noord zet in op samen leren, experimenteren en schalen van bewezen oplossingen om in 2035 zoveel mogelijk emissievrij vervoer in het Noorden te realiseren.