Zo'n eresabel van koningin Wilhelmina kun je toch niet zomaar weggeven? | column Asing Walthaus

In dit artikel:

Donald Trump schonk koning Karel III tijdens zijn recente staatsbezoek een zwaard — maar niet het originele geschenk dat in 1947 aan generaal Dwight D. Eisenhower werd overhandigd door koningin Wilhelmina. Het originele zwaard bevindt zich in de Dwight D. Eisenhower Presidential Library, Museum and Boyhood Home in Abilene (Kansas). Dat rijk versierde eerzwaard, gemaakt bij edelsmederij Brom in Utrecht, bevat bladgoud, 194 parels en toermalijnen en weegt ongeveer 2,5 kilo; het was een dankbetuiging van Nederland voor de bevrijding na de Tweede Wereldoorlog.

Volgens het museum benaderde Trumps entourage de instelling met het verzoek het originele object tijdelijk af te staan. De directeur verleende dat verzoek niet: het zwaard maakt deel uit van de Amerikaanse publieke collectie en kan niet zomaar worden uitgeleend om als officieel staatsgeschenk te dienen. Daarom werd een replica aan koning Karel overhandigd. De weigering had directe consequenties: de museumdirecteur is inmiddels ontslagen.

De zaak roept vragen op over omgang met nationaal erfgoed en de druk die politieke delegaties kunnen uitoefenen op culturele instellingen. Voor velen is zo’n uniek en symbolisch object geen willekeurig presentje dat je kunt hergebruiken of uitlenen zonder brede afwegingen over provenance, publieke eigendom en historische betekenis.