Zo leven blinde en slechtziende kinderen bij Visio in Haren. 'We leren ze dat de wereld groter is dan deze veilige bubbel'
In dit artikel:
Mark Duker (19) uit Assen is sinds zijn vierde vaste gast op het Visio-complex in Haren: school, logeerplek en veilige leefomgeving voor bijna alle blinde en slechtziende kinderen uit Noord-Nederland. Op zijn laatste maanden in Haren trekt hij nog altijd de gangen door, herkent elke hoek en voert dagelijks kluswerk in de groentekas en de dierenverzorging uit — zijn favoriete bezigheden — totdat hij straks moet doorstromen naar een volgende fase: beschutte arbeid op de Visio-locatie in Vries.
Visio in Haren is onderdeel van een landelijk netwerk voor mensen met een visuele beperking en biedt in Noord-Nederland wonen, dagbesteding en onderwijs; naast Haren zijn er locaties in Burgum, Hoogeveen, Emmen, Meppel en Vries. Op de zuidkant van het Haren-complex volgt ruim zeventig kinderen uit Friesland, Drenthe, Groningen en Overijssel onderwijs. Een deel woont permanent op het terrein, anderen komen dagelijks met bus of taxi, of blijven regelmatig logeren als thuissituatie te belastend is.
Het onderwijs is sterk afgestemd op sensorische beleving en individuele mogelijkheden. In twee gebouwen wordt gewerkt met kleine groepen: kinderen met ernstige meervoudige beperking krijgen zintuiggericht onderwijs in onder meer een snoezelruimte en zwembad; anderen volgen reguliere lesstof en leren braille en het werken met een brailleleesregel die informatie van een laptop in braille omzet. Het niveau varieert sterk: sommige leerlingen worden voorbereid op beschutte arbeid, anderen stromen door naar betaald werk of vervolgonderwijs tot mbo-niveau.
Medewerkers vormen het draagvlak van de locatie. Huismeester Hans Kruijt, al 33 jaar verbonden, is naast klusjesman ook een vertrouwenspersoon en spil van het pleinritueel, waar blind basketballen onderdeel van de pauze-activiteiten is. Gedragswetenschapper en muziekdocent Sharon Vos-Hulzebos en onderwijscoördinator Carlijn van Rees benadrukken dat veel leerlingen een ‘disharmonisch profiel’ hebben: vaak een vlotte spraak die kan overschaduwen wat ze daadwerkelijk begrijpen. Daarom is expliciete verbale begeleiding en het ‘ondertitelen’ van acties essentieel: zeggen wie je bent en wat je komt doen.
Visio zoekt zowel integratie als veilige opvang: waar mogelijk krijgt een kind eerst ondersteuning op een reguliere school dichtbij huis (ambulante begeleiding), zijn er hybride vormen (vier dagen thuisschool, één dag Haren), en organiseert Visio uitstapjes naar het dorp om autonome wereldoriëntatie te oefenen. Tegelijkertijd zet de organisatie zich in om de samenleving toegankelijker te maken — van stoepen tot universiteitsonderwijs — zodat blinde en slechtziende mensen niet onbedoeld worden buitengesloten.
De locatie heeft een lange geschiedenis: sinds 1935 huisvest dit complex blinde kinderen in Noord-Nederland; na oorlogsjaren en organisatorische wissels is het tegenwoordig onderdeel van Koninklijke Visio. Nieuwe regiomanager Anneke Kiewiet ziet in Haren de breedte van de hulpverlening: van hulpmiddelen en hulphonden tot digitale toegankelijkheid.
Voor Mark is de stap naar Vries een grote, maar niet ongewenste verandering. Hij liep er al stage, weet welke dieren hij gaat verzorgen en kijkt ernaar uit. „Ik heb er heel veel zin in,” zegt hij — klaar om de veilige bubbel van Haren te verruilen voor de volgende fase van zijn leven.