Zet het mes in de hypotheekrenteaftrek: die regeling is niet meer van deze tijd | LC commentaar

In dit artikel:

Veel Nederlanders zouden graag een duur schilderij of een eigen huis willen, maar de vraag is hoe je dat betaalbaar maakt. De krant gebruikt de gedachte-experiment van het lenen om een Rembrandt te kopen om uit te leggen waarom het fiscaal aantrekkelijk maken van extra leningen leidt tot prijsopdrijving: als kopers meer kunnen lenen terwijl het aanbod onveranderd blijft, stijgen de biedingen en dus de prijzen.

Dat mechanisme werkt precies zo op de woningmarkt door de hypotheekrenteaftrek: omdat huizenaantal schaars is, zorgt extra leenruimte voor hogere koopprijzen en grotere hypotheekschuld. De regeling bevoordeelt vooral degenen die veel lenen en verergert de ongelijkheid met huurders. Daarnaast kost de maatregel de staat naar schatting fors — ongeveer 11 miljard euro per jaar — en stimuleert ze vooral vraag naar bestaande woningen in plaats van nieuwbouw.

Diverse gezaghebbende instanties (De Nederlandsche Bank, EU, IMF) en veel politieke partijen (CDA, GroenLinks/PvdA, CU, D66, SP, Volt) pleiten al langer voor afbouw van de aftrek. Zelfs premier Mark Rutte sneed eerder in de regeling, maar de VVD lijkt tegenwoordig terughoudender; politieke gevoeligheid en populistische kritiek (onder meer vanuit De Telegraaf en de PVV) maken verdere stappen electorale risicovol.

De column betoogt dat volledige en snelle afschaffing onrealistisch is, maar dat een geleidelijke afbouw over bijvoorbeeld vijftien jaar goed uitvoerbaar en politiek verantwoord is. Zo’n aanpak zou de meeste huizenbezitters weinig pijn doen, terwijl samenleving en overheid blijvend profiteren: een gezondere woningmarkt, sterkere overheidsfinanciën en meer betaalbare nieuwbouw, vooral in de lagere segmenten, waar de extra investeringen volgens de schrijver het best besteed zijn.