Zelfs de ChristenUnie waagt zich aan een complottheorie | Haagse bluf

In dit artikel:

In Den Haag zorgde deze week niet alleen de VVD voor duidelijke grenzen, maar viel vooral de koppigheid van de ChristenUnie op. De aanleiding was zowel een interne formatiediscussie als een principieel ethisch debat in de Tweede Kamer.

VVD-minister Dilan Yesilgöz verklaarde herhaaldelijk dat haar partij niet wil deelnemen aan een kabinet waarin ook GroenLinks zit. Die harde opstelling maakte het werk van informateur Sybrand Buma (die na drie weken praten geen levensvatbare coalitie of een minderheidsvariant met meerderheid wist te vinden) er niet makkelijker op. Naast de VVD zette ook de kleine, maar vocale ChristenUnie zich deze week stevig af.

Centraal stond een parlementair debat over het verruimen van de embryowet: VVD-Kamerlid Harry Bevers verdedigde een voorstel, mede van D66, om het verbod op het kweken van embryo’s voor wetenschappelijk onderzoek op te heffen. Doel is onderzoek dat kan helpen bij vruchtbaarheidsbehandelingen als ivf niet werkt. Voor de ChristenUnie en SGP raakt die wijziging aan fundamentele overtuigingen; zij noemen de timing en het voortouw van D66 en VVD in een formatieproces ongepast.

De kritiek van ChristenUnie-leider Mirjam Bikker en SGP’er Diederik van Dijk vormde een politieke tegenzet: ze suggereerden dat een gevoelig medisch-ethisch voorstel nu op tafel ligt terwijl volgens hen urgente dossiers als migratie, wonen en bestaanszekerheid prioriteit moeten krijgen. De ophef over timing negeert echter dat het wetsvoorstel al ruim een jaar in de maak is — Bevers en D66’er Jan Paternotte dienden het elf maanden geleden in en het Kamerdebat was onderdeel van een langer traject dat gewoon op de planning stond.

De recente verkiezingen veranderden de machtsverhoudingen: NSC verloor veel zetels, D66 won, waardoor er nu potentieel een Kamermeerderheid voor het voorstel ontstaat. Bovendien gaf de VVD in optelsom met PVV, NSC en BBB zichzelf in de afgelopen periode ruimte om dergelijke voorstellen in te dienen, ook als mogelijke coalitiepartners het er niet mee eens waren. Dat maakte het voor christelijke partijen extra oncomfortabel; het CDA neigt onder strikte voorwaarden naar instemming.

Bikker toont zich in deze fase niet als een gewillig verliezer: kort voor het debat sprak ze met informateur Buma en liet weten dat de ChristenUnie wel wil bijdragen aan vorming van kabinet of meerderheidsconstructie, maar alleen als D66 haar ‘kroonjuwelen’ aanpast — kortgezegd: tenzij D66 haar standpunten bijstelt blijft de partij uitgesproken tegen. De episode illustreert hoe kleine partijen met principiële bezwaren aanzienlijke invloed kunnen uitoefenen op formatie en beleid.