Wubbo Ockels was eerste Nederlandse ruimtevaarder. Die reis in 1985 veranderde zijn blik op de aarde voorgoed
In dit artikel:
Veertig jaar na zijn zeven dagen durende missie staat in Space Expo in Noordwijk een uitgebreide tentoonstelling gewijd aan Wubbo Ockels (1946–2014), de eerste Nederlander die officieel als ruimtevaarder wordt vereeuwigd. Zijn vrouw Joos schonk vorig jaar ruim honderd objecten en dertig mappen met memorabilia aan het museum; die collectie vormt de kern van de expositie Wubbo Ockels: Astronaut of Spaceship Earth, te zien tot en met december 2026.
De tentoonstelling schetst Ockels’ weg van Groningense natuurkundestudent (doctoraalexamen in natuurkunde en wiskunde) naar astronaut in het Europese Spacelab-programma. ESA vroeg in 1977 kandidaten voor Spacelab, het laboratorium dat ESA bouwde en aan NASA beschikbaar stelde; uiteindelijk werden er 22 missies met het lab gevlogen. Ockels doorliep intensieve training om met G-krachten, desoriëntatie en gewichtloosheid om te gaan en was medeverantwoordelijk voor meer dan zeventig wetenschappelijke experimenten aan boord. Op 30 oktober 1985 vertrok hij aan boord van STS-61A Challenger; na iets meer dan zeven dagen keerde het team op 6 november terug naar aarde. In de expositie zijn onder meer een schaalmodel van het Spacelab, foto’s van zijn verblijf en documenten te zien.
Ook Ockels’ technische vindingrijkheid krijgt aandacht: zijn slaapzakontwerp met een opblaasbare band en dubbele stoflagen – bedoeld om in gewichtloosheid het vertrouwde gevoel van een deken na te bootsen – staat uitgestald, evenals de ontwerpschetsen en de slaapzak die door de Russische kosmonaut Alexander Aleksandrov werd gebruikt. Hoewel Lodewijk van den Berg eerder (als genaturaliseerde Amerikaan) in de ruimte vloog, geldt Ockels in Nederland als eerste officiële Nederlandse ruimtevaarder.
Het dominante thema van de tentoonstelling is echter Ockels’ transformatie na zijn vlucht: het zicht op de kwetsbaarheid van onze planeet leidde tot een levenslange missie om aarde en klimaat te beschermen. Dat leidde tot duurzame projecten zoals zonneauto’s, windenergie-initiatieven, het zeilschip Ecolution en de elektrische ‘superbus’, en tot zijn hoogleraarschap aan de TU Delft (Aerospace for Sustainable Science and Technology). Joos Ockels en het museum benadrukken dat deze expositie niet alleen het astronautenverhaal toont, maar ook Ockels’ boodschap dat wij allen bemanningsleden zijn van “ruimteschip aarde”. Zie www.space-expo.nl voor praktische informatie.