Weg door Ethiopische fabriek zorgt voor problemen bij koffieproducent uit Surhuisterveen. 'Wy wisten fan neat'
In dit artikel:
Gerard en Baukje van der Wal, eigenaars van koffiemerk GUZO uit Surhuisterveen, zitten plotseling in een acute crisis doordat de Ethiopische overheid een nieuwe weg (met fietspad en groenstrook) dwars over hun fabrieksterrein heeft laten uittekenen en al begonnen is met de aanleg. Eind oktober verscheen een ambtenaar bij hun fabriek, ongeveer een uur zuidelijk van Addis Abeba, en markeerde 22 meter op de poort: daarmee is grofweg de helft van hun terrein feitelijk onteigend.
GUZO onderscheidt zich doordat de koffie in Ethiopië niet alleen wordt geteeld maar ook wordt gebrand, geblend en verpakt, om zo lokaal werk te creëren. Op het bedrijf en een aangrenzende plasticfabriek werken zo’n honderd mensen; veel van hun banen staan nu op losse schroeven. Daarnaast vormt het fabrieksterrein het onderpand voor de jaarlijkse lening waarmee GUZO de nieuwe oogst financiert. Zonder gegarandeerd eigendom van de grond wil geen bank meer krediet verlenen, waardoor de koop van de komende oogst in gevaar komt.
Om die directe financieringsbehoefte te overbruggen zijn Gerard en Baukje een crowdfundingsactie gestart. Binnen enkele dagen is bijna €200.000 gedoneerd door vrienden, familie en zakenpartners, maar er ontbreekt nog ongeveer €100.000 om het minimale doel van €300.000 te halen — alleen dat bedrag is nodig om de oogst van volgend jaar te kunnen inkopen. Voor het verplaatsen van de fabriek naar nieuw terrein is nog eens een vergelijkbaar bedrag nodig; die verhuizing stond al op de planning maar moet nu veel sneller plaatsvinden.
Bezwaarprocedures lijken weinig kansrijk en enige compensatie door de overheid wordt niet verwacht; de eigenaren verwijzen naar grootschalige stadsplannen rond Addis Abeba, waaronder ideeën voor een luchthaven en stedelijke herontwikkeling. De Van der Wals geven aan dat in de regio al honderden huizen zijn gesloopt en dat de situatie voor omwonenden vaak traumatisch is. Gerard is teruggegaan naar Ethiopië om te kijken welke stappen mogelijk zijn.
Wie wil bijdragen kan de campagne op CrowdAboutNow vinden (campagne: "Geen streep door GUZO"). De zaak combineert direct financieel gevaar voor het bedrijf met het risico op verlies van lokale banen en toont hoe infrastructurele plannen in ontwikkelingslanden snel bestaande ondernemingen en gemeenschappen kunnen ontwrichten.