We hebben niet mínder overheid nodig, maar juist méér
In dit artikel:
Sybrand Frietema de Vries valt afwijzend op de opmerking van VVD-leider Dilan Yeşilgöz dat er met een 'kettingzaag' in de overheidsuitgaven gehakt moet worden. Volgens hem is het hypocriet: juist onder regeringsperiodes waarin de VVD meebesliste, is het ambtenarenapparaat flink gegroeid. Het CBS telde de afgelopen zeven jaar 51.000 extra voltijdsbanen bij de rijksoverheid — een toename van ongeveer 30 procent — terwijl de staat voor complexe opgaven staat (stikstof, klimaat, zorg, woningbouw, elektriciteitsnet) die juist meer bestuurlijke capaciteit vragen.
Op provinciaal niveau illustreert Frietema de Vries de tegenstrijdigheid: onderzoek in deze krant liet zien dat het Friese provinciebestuur minder beleid vormt dan het vorige, maar wel extra ambtenaren wil aannemen om dossiers over natuur, water en vervoer te beheren. Tegelijkertijd zou er weinig openbaar debat plaatsvinden; PvdA-Statenlid Jaap Stalenburg zegt dat "dit college draait op de automatische piloot", een constatering die de schrijver ziet als verwaarloosd controle- en initiatiefrecht van Provinciale Staten.
De schrijver betoogt dat het politieke antwoord niet moet zijn om kabinetten of ambtenaren op theatrale wijze te halveren. Hij wijst erop dat het recente kabinet-Schoof tekortschiet in het doorvoeren van oplossingen — wetsvoorstellen kregen kritiek van de Raad van State en maatschappelijke organisaties keurden veel voorstellen af — en dat de maatschappelijke kwesties niet kleiner zijn geworden door louter retoriek. Frietema de Vries leest Yeşilgöz' retoriek als beeldpolitiek: verwijzingen naar de Argentijnse president Javier Milei en 'chain saw politics' dienen vooral het profiel van daadkracht, maar bieden in de Nederlandse poldercontext weinig oplossingskracht.
Concluderend pleit hij niet voor minder, maar voor meer effectieve overheid: bevoegde bestuurders en goed toegeruste ambtenaren die dossiers daadwerkelijk vooruithelpen. Het land en de provincies hebben volgens hem geen spektakelpolitiek nodig maar bestuurlijke capaciteit om de vele complexe uitdagingen aan te pakken. De auteur is deskundige op het gebied van duurzame energie en werkt bij Energiewerkplaats Fryslân en het Friese Energiehuis.