Waarom mogen Friese steden niet net zoveel huizen bouwen als Groningen-Assen?

In dit artikel:

Leeuwarden, Heerenveen, Sneek en Drachten — de vier grootste stedelijke kernen van Fryslân, ook aangeduid als FSN of de “Friese ruit” — vragen samen met het provinciebestuur Den Haag om erkenning en extra rijkssteun om grootschalig te kunnen bouwen. In een gezamenlijke brief aan demissionair minister Mona Keijzer stellen zij dat hun regio recht heeft op dezelfde financiële en ambtelijke ondersteuning als de regio Groningen-Assen, die in de voorlopige Nota Ruimte als ‘schaalsprongregio’ is aangemerkt en daarmee miljoenen aan cultuur- en woningbouwsubsidies krijgt.

De gemeenten waarschuwen dat Fryslân anders tientallen miljoenen misloopt: terwijl Groningen en Drenthe zich eerder en succesvoller hebben geprofileerd met het aanbod om 36.000 woningen te realiseren, bieden de Friese steden nu gezamenlijk 26.500 tot 42.400 extra woningen in de komende vijftien jaar aan. Aanvankelijk toonde de provincie terughoudendheid, waarna de steden vorig jaar zelf in Den Haag gingen lobbyen en het provinciebestuur later aansloot.

Als argument voeren de steden economische samenhang aan: ze vormen één arbeidsmarkt met meer dan 250.000 banen en vullen elkaar aan op het gebied van economie, onderwijs, zorg en cultuur. Die agglomeratiekracht levert volgens hen ‘borrowed size’ op — kleinere omliggende dorpen profiteren mee van groei en bedrijvigheid. Ter ondersteuning wijzen ze op sterke cijfers: tussen 2015 en 2024 groeiden banen in het FSN ongeveer twee keer zo hard als het landelijke gemiddelde, terwijl het aantal bedrijven vergelijkbaar toenam.

Leeuwarden stuurt daarnaast een aparte brief om de wijken Spoordok (3.500 woningen) en Middelsee (5.000 woningen) erkend te krijgen als grootschalige bouwlocaties. Tot nu toe weigerde het Rijk financiële ondersteuning voor Spoordok en leverde het slechts een beperkte bijdrage voor Middelsee, wat de realisatie vertraagt en bemoeilijkt.