Voor 'Elfstedennostalgie' is het nog te vroeg, maar het ziet er voor de toekomst van de Tocht der Tochten niet florissant uit
In dit artikel:
Volgens klimaatwetenschapper Arthur Petersen is de kans op een echte Elfstedentocht tegenwoordig nooit groter dan nu, waarbij verdere wereldwijde temperatuurstijgingen de vooruitzichten blijvend negatief beïnvloeden. In een artikel dat binnenkort verschijnt in het wetenschappelijke tijdschrift Climatic Change, opgesteld samen met onder anderen Hans Visser en het KNMI, wordt duidelijk dat de kans per winter op een Elfstedentocht is gedaald tot slechts 3 tot 7 procent. Halverwege de twintigste eeuw lag die kans nog rond 25 procent en toen werden er vijftien tochten verreden. Sinds de laatste editie in 1997 is het, ondanks enkele perioden met strenge vorst zoals in 2012, niet meer gelukt om de tocht te organiseren.
De onderzoekers baseerden hun analyse op temperatuurgegevens tot en met 2023 en stelden vast dat het veertien tot zelfs 32 jaar kan duren voordat de omstandigheden weer gunstig zijn voor de doorgang van de Elfstedentocht, afhankelijk van de gebruikte berekeningsmethode. Het KNMI hanteert een eigen methode en concludeert dat een tocht circa eens per veertien jaar mogelijk zou zijn, terwijl Petersen en Visser aanvankelijk op een interval van eens per achttien jaar rekenden, wat nu vanwege verslechterde klimaatomstandigheden is bijgesteld naar eens per 32 jaar. Een cruciale voorwaarde blijft dat de temperatuur vijftien achtereenvolgende dagen gemiddeld minimaal 4,2 graden vorst is.
Hoewel het einde van de Elfstedentocht bij een ongunstig uitstootscenario halverwege deze eeuw of het einde ervan onafwendbaar lijkt, blijft het volgens Petersen nog ‘te vroeg’ om de sportieve traditie als verleden tijd te bestempelen. Naast temperatuur spelen ook factoren als sneeuwval, wind en waterstand bij gemalen een rol, wat de voorspelbaarheid verder bemoeilijkt. Om de Elfstedennostalgie levend te houden, richt de Koninklijke Vereniging De Friesche Elf Steden zich onder leiding van voorzitter Wiebe Wieling op bredere doelen zoals het promoten van schaatssport in Friesland, klimaatneutraliteit en het uitdragen van sociale waarden als vriendschap en gelijkwaardigheid, samengevat in de Friese begrippen ‘freonskip, ferbining en lykweardichheid’. Hierdoor hoopt men de geest en betekenis van de Tocht behouden, zelfs wanneer de kans op het daadwerkelijk organiseren ervan blijft afnemen door de onomkeerbare gevolgen van klimaatverandering.