Volgens de SP mijdt één op de vijf mensen de zorg door hoge kosten. Klopt dat? 

In dit artikel:

De SP schrijft in haar verkiezingsprogramma 2025 dat “één op de vijf mensen” zorg mijdt vanwege de hoge kosten. Die bewering is bedoeld om de partij’s sociale agenda te onderbouwen, maar als je naar recente cijfers kijkt blijkt de stelling te stellig geformuleerd.

Recente onderzoeken tonen lagere percentages dan 20 procent. De Patiëntenmonitor (2024) van de Patiëntenfederatie rapporteert dat circa 13 procent in 2024 medische zorg heeft vermeden uit angst voor de rekening. Het kennisinstituut Nivel vond in een ander onderzoek 8 procent zorgmijders, en het CBS maakte onderscheid naar type zorg: in 2024 zag 23 procent af van tandartszorg vanwege kosten en 11 procent vermeed de huisarts. In bijna de helft van de gevallen gaat het om tandartsbezoeken, wat verklaard kan worden doordat veel tandheelkundige zorg niet in het basispakket zit.

Er zijn echter ook oudere onderzoeken die dichter bij de SP‑claim komen. In 2023 zei volgens het EenVandaag Opiniepanel ongeveer één op de vier mensen zorg te hebben gemeden; de Patiëntenfederatie kwam dat jaar zelf op ongeveer één op de vijf. De SP noemt in het programma geen jaartal, waardoor het onduidelijk is of de partij oudere data gebruikt.

Kort gezegd: de bewering van de SP is op basis van de meest recente cijfers te absoluut en overschat het huidige aantal zorgmijders. Tegelijkertijd is de claim niet per se onwaar als ze teruggrijpt op 2023‑onderzoeken. Belangrijk is dat verschillen in meetmethode, vraagstelling en het type zorg (tandarts versus huisarts) veel invloed hebben op de uitkomst — iets wat meegewogen moet worden bij politieke uitspraken over zorgtoegankelijkheid.