Vijftien jongeren, vijf filmpjes en één vraag: werkt politiek op TikTok? 'Oh God, Baudet'
In dit artikel:
De verkiezingscampagne duikt dit jaar massaal op TikTok, en vijftien ICT-leerlingen van vmbo-school Firda in Sneek vormen het testpubliek. Voor de meesten is dit hun eerste stemronde; ongeveer de helft volgt het nieuws regelmatig en het vertrouwen in traditionele media is laag. Wat ze wel vrijwel allemaal doen: actief zijn op TikTok — een platform dat partijen inmiddels routinematig inzetten om jongeren te bereiken.
De klas bespreekt hoe sociale media versterken wat je al denkt: het algoritme zorgt voor een bubbel waar tegengestelde standpunten weinig kans krijgen. Dat gedrag herkennen ze ook offline, waar politieke discussies snel vastlopen. Hun leraar merkt op dat veel partijcontent vooral tegenstanders belachelijk maakt in plaats van eigen beleidskeuzes uit te leggen — iets wat volgens leerlingen moeilijk te combineren is met de korte, smaakmakende vorm van TikTok-video’s.
De leerlingen bekijken fragmenten van campagnevideo’s en reageren op stijl en inhoud:
- CDA-leider Henri Bontenbal treedt recht in de camera en schetst kernpunten als orde, woningtekort en defensie. Zijn directheid wekt vertrouwen en voelt persoonlijker dan toespraken vanaf een podium, maar veel leerlingen missen concrete uitleg over hoe die doelen bereikt moeten worden. Voor sommigen wekt het juist nieuwsgierigheid.
- BBB-leider Caroline van der Plas verschijnt als deelnemer aan een feestelijk optreden en danst; het menselijke, herkenbare beeld versterkt haar imago, maar zegt weinig over partijstandpunten. De klas vindt het filmpje amusant en effectief in beeldvorming, maar niet overtuigend als beleidscommunicatie.
- Een samenraapsel van GL/PvdA-memes en een liedje creëert veel plezier en volgersaantrekkingskracht. Leerlingen zien de slimme strategie om een account aantrekkelijk te maken, maar ook het probleem: veel van zulke clips scoren door spot en entertainment en laten het eigen programma onbesproken.
- Thierry Baudet (FvD) wekt sterke emotie. Zijn video over vermeende veranderingen op een hogeschool bevat polariserende boodschappen en komt over als zelfverzekerd en confronterend; dat spreekt vooral mensen aan die zijn ideeën al delen. Onder de klas heerst duidelijke argwaan en weinig vertrouwen.
- Geert Wilders (PVV) gebruikt strakke montage en dramatische muziek waardoor beeld, tekst en geluid samen een emotionele boodschap vormen. De leerlingen vinden de montage geraffineerd en begrijpen dat vormgeving de inhoud kan versterken, maar missen context en feiten om het betoog goed te beoordelen.
Na het bekijken van de clips gaat het gesprek vooral over henzelf: bijna iedereen zegt te gaan stemmen, maar meer dan de helft weet nog niet waarop. Ze verwachten hun keuze te baseren op hulpmiddelen als de Stemwijzer en hebben niet de intentie politiek te volgen via TikTok wanneer het op betrouwbare informatie aankomt.
Kort door de bocht concluderen de leerlingen dat TikTok prima werkt om politici menselijk te maken, merkbeelden te versterken of emotie op te roepen, maar minder geschikt is voor het helder overbrengen van ingewikkeld beleid. De interviews laten zien hoe stijl — direct aanspreken, dans, humor, montage en muziek — minstens zo bepalend is voor succes op het platform als inhoud. Voor partijen levert TikTok bereik onder jongeren op; voor kiezers blijft de uitdaging om vorm en sensatie te scheiden van steekhoudende inhoud.