Veranderaar Klaas Sietse Spoelstra: politiek moet verder vooruit kunnen kijken
In dit artikel:
Klaas Sietse Spoelstra, verandermanager en columnist in het Friesch Dagblad, pleit voor structurele aandacht voor de lange termijn in de Nederlandse politiek. In de vijfde aflevering van een serie voorafgaand aan de Tweede Kamerverkiezingen op 29 oktober stelt hij dat kortetermijndenken – gedreven door mediacycli en electorale belangen – leidt tot opeenvolgende crises. Volgens Spoelstra is het nodig om verder te kijken dan coalitieperiodes en beleidscycli, richting 2050 en verder, om vraagstukken als migratie, vergrijzing, bestaanszekerheid, economie en leefomgeving toekomstbestendig aan te pakken.
Als oplossing introduceert hij het beeld van een “kraaiennest”: een onafhankelijke toekomstraad die vanuit een vogelperspectief stuurt en adviseert over effecten op decennia, niet over de middellange termijn van kabinetten. Deze raad moet politiek onafhankelijk zijn en gevulde worden via loting, zodat leden vrij van electorale druk langetermijninvesteringen bewaken. Spoelstra stelt: „Werken aan brede welvaart voor later kunnen we financieren met een maatschappelijk groeifonds.” Dat fonds zou gevuld worden met een vaste 5 procent-ruimte op alle overheidsbegrotingen (landelijk, regionaal en lokaal) en gericht op transities in zorg, leefomgeving en economie.
Zijn aanpak rust op drie pijlers: verbinden, verdiepen en verbeelden. Verbinden betekent burgers, ondernemers, maatschappelijke organisaties en overheden samen laten werken; veel innovatieve initiatieven ontstaan op wijk- en dorpniveau maar blijven kwetsbaar door beperkte middelen. Verdiepen vraagt om kennis over hoe transities zich over decennia voltrekken en om lerend vermogen, waarin nieuwe instrumenten zoals AI het geheugen en de analyse versterken. Verbeelden ten slotte benadrukt de rol van kunst en cultuur om toekomstbeelden voelbaar te maken — een illustratie is hoe lokale, theatrale of kunstzinnige acties meer indruk kunnen maken dan louter grafieken.
Spoelstra dringt erop aan lokale gemeenschappen ruimte en faciliteiten te geven voor co-creatie (bibliotheken, wijkcentra, dorpshuizen) en ziet in een gelote toekomstraad plus groeifonds een mechanismen om structureel te investeren in brede welvaart. Hij betoogt dat alleen met een dergelijke institutionele verankering Nederland het schip zodanig kan bijsturen dat toekomstige generaties profiteren van stabiele, langetermijnkeuzes.