Van plattelandsklei naar 'Koeman': Jan Wester (29) is nu schrijver. 'De realiteit is traag en dat is maar goed ook'
In dit artikel:
Het idee voor Jan Westers debuutroman ontstond in de weilanden naast het ouderlijk huis in Wadway, waar hij opgroeide. Wester (29) ontdekte als tiener zijn liefde voor vorm via klei; later volgde hij filosofie aan de UvA en een opleiding aan de Gerrit Rietveld Academie (oorspronkelijk keramiek, halverwege overgestapt naar beeld en taal). Zijn achtergrond als beeldend maker blijft bepalend voor de manier waarop hij verbeelding en vorm in proza inzet.
Een luisterboek — Tommy Wieringa’s Caesarion — wakkerde bij hem de wens aan om niet louter objecten maar complete werelden te scheppen, en schrijven werd belangrijker dan werken met klei. In 2020 won Wester met het verhaal OlmenEs de Talent Performance-wedstrijd van literair agentschap Sebes & Bisseling, wat hem op weg hielp naar publicatie en hem de keuze tussen beeldende kunst en taal deed maken.
De roman die eruit voortkwam, draait om de veehouderij en is geïnspireerd door observaties bij de koeien van het weiland naast zijn ouderlijk huis. Wester sprak vooronderzoek met meerdere melkveehouders en liet zich leiden door het contrast tussen het industrialiseren van het boerenbedrijf — uniformiteit, gestandaardiseerde stallen en mechanische routines — en het dierlijke, niet volledig te onderwerpen gedrag van koeien. Centraal staat de figuur Jaap Koeman, een man die zijn leven niet als doorlopend verhaal ziet maar als een opeenvolging van losse gebeurtenissen en die besluiten aanneemt zonder veel zelfreflectie. Tegenover hem staat Anne, die juist narratieven zoekt en probeert gebeurtenissen in betekenisvolle verhalen te vangen. De roman onderzoekt zo thema’s als autonomie, vervreemding door routinematige arbeid en de spanning tussen menselijke verhalen en de mechanica van moderne veehouderij.
Wester beschrijft het schrijfproces als traag van start maar vervolgens obsessief; hij heeft moeite met externe structuur en werkt het liefst volgens zijn eigen ritme. De samenwerking met begeleiders — onder wie redacteur Rob van Essen — was vruchtbaar maar ook ingewikkeld; Wester zegt vaak andere keuzes te hebben gemaakt dan de voorgestelde adviezen, terwijl hij het oordeel van een redacteur wel waardeert. Hij onderschatte aanvankelijk hoeveel tijd het schrijven kost en is momenteel aan een tweede roman bezig die qua lengte aanzienlijk zal toenemen. Daarnaast blijft hij actief als beeldend kunstenaar en droomt hij er stiekem van ooit Lego-ontwerper te worden, omdat dat ook over vorm en kleur gaat.
Het boek, waarin de omgang tussen mens en vee en de gevolgen van standaardisering centraal staan, is uitgebracht door Uitgeverij Pluim; het is verkrijgbaar met ISBN 9789493420229 en geprijsd op €23,99.