Van eenhoorn tot whisky. Reis door Schotland, het land van de spirits
In dit artikel:
Jack Stravaiger is de gids en chauffeur tijdens een tocht door de Schotse Hooglanden rond Inverness, waar cultuur, geschiedenis en whisky samenkomen. Gekleed in kilt en tartan vertelt hij onderweg over Schotland’s identiteit: folklore met eenhoorns, legendes en de trots op clantradities (sporran en sgian-dubh horen daarbij). De reis voert langs de monding van de rivier Ness en het beroemde Loch Ness, onderdeel van de Great Glen.
Historische pijnpunten vormen de achtergrond van die trotse cultuur. Buiten Inverness ligt het slagveld van Culloden, waar in 1746 de Jacobieten werden verslagen en daaropvolgend culturele verboden werden opgelegd (onder andere op doedelzakken, tartan en Gaelic). Tussen circa 1750 en 1860 leidden de Highland Clearances tot massale onteigening van plattelandsbevolking: land werd schaars omdat landeigenaren schapen verkozen boven boeren, met hongersnood, emigratie en verdrijving tot gevolg. Deze gebeurtenissen verklaren waarom Schotten hun tradities en historische symbolen zo hartstochtelijk koesteren.
Culturele belevenissen: in Inverness verbouwde Bruce MacGregor de garage van zijn vader tot MacGregor’s Bar, een pub waar lokale muziek, verhalen en whisky samenkomen in wat hij de “Highlander Experience” noemt. Typische gerechten zoals haggis worden er geserveerd, tegenwoordig ook in vegetarische varianten.
Speyside is het doel voor whiskyliefhebbers: een regio langs de rivier de Spey met een uitzonderlijke concentratie distilleerderijen — ongeveer een derde van alle Schotse whiskyproducenten vindt men hier (rond de vijftig van de circa 150 in heel Schotland). In Knockando ligt Cardhu, een distilleerderij uit 1811 die mede door Helen Cumming werd opgericht en later bijdroeg aan blends als Johnnie Walker. Bezoekers kunnen rondleidingen en proeverijen doen en winkeltjes bezoeken.
Landschap en reizigerspraktisch: de Highlands, gebied ongeveer even groot als België maar met slechts zo’n 230.000 inwoners, bestaan uit heide, loof- en dennenbossen en grillige wegen met ‘passing places’. Kasteelruïnes zijn hier minder talrijk dan elders; veel kastelen zijn verdwenen door gebrek aan onderhoud. Bezienswaardigheden in en rond Inverness: wildlife op Moray Firth (dolfijnen, zeehonden), Brodie Castle (in bezit van de National Trust for Scotland), Inverness Castle (renovatie tot eind 2025) en het bezoekerscentrum bij Culloden met informatie over de slag en begraafplaatsen. Ook de Malt Whisky Trail in Speyside is populair bij liefhebbers.
Praktische tips en lokale aanvullingen: proef Irn Bru, de populaire oranje frisdrank die sterk verschilt van andere cola’s; bezoek Thorabella Farm (dieren en lokale producten); verblijf in hotelletjes als Hotel 1881 (Archiestown) of The Dowans Hotel (Aberlour) als uitvalsbasis in de Highlands. Let op de recente reiseis: sinds april 2025 is voor reizen naar het Verenigd Koninkrijk een UK-ETA verplicht, die online aan te vragen is en ongeveer £16 kost.
De reportage combineert reiservaringen en achtergrondverhalen om te tonen hoe landschap, geschiedenis en drankcultuur bijdragen aan het sterke Schotse zelfbewustzijn — een gebied vol tradities, wereldberoemde whisky en plekken die uitnodigen tot verder verkennen.