Stemmen wordt steeds inclusiever. In de Martinikerk in Sneek kon dat dit jaar zelfs prikkelarm

In dit artikel:

In Sneek fungeert de Martinikerk dit jaar als voorbeeld van een toegankelijk stembureau: er zijn gastheren en -vrouwen aanwezig, een aparte in- en uitgang om prikkels te beperken, een stille wachtruimte en hulpmiddelen waarmee blinden en slechtzienden zelfstandig kunnen stemmen (stemmal en stembox). De gemeente Súdwest-Fryslân testte voorzieningen samen met ervaringsdeskundigen en vroeg ook mensen in een rolstoel om vooraf ervaringen te delen.

Nationaal groeit de toegankelijkheid van stemlokalen: van meer dan 10.000 stembureaus zijn er ongeveer 9.175 aangemerkt als toegankelijk. Sinds 2019 zijn gemeenten wettelijk verplicht om stemlocaties zo goed mogelijk toegankelijk te maken, met uitzondering van sommige monumentale panden. In Fryslân nemen gemeenten vaker maatregelen zoals rolstoeltoegang, gebarentolken of aangepaste voorzieningen voor mensen met een visuele beperking.

Toch blijven knelpunten bestaan. Het is niet altijd duidelijk welke voorzieningen op welk stembureau beschikbaar zijn, en fysieke obstakels — hoge drempels, zwaar te openen deuren — verhinderen soms toegang met rollator, rolstoel of scootmobiel. Ook informatievoorziening schiet tekort: verkiezingsprogramma’s in pdf zijn vaak onbruikbaar voor blinden en slechtzienden, en niet alle partijen publiceren samenvattingen in eenvoudige taal of gebarentaal. Belangenorganisaties signaleren verder dat gemeenten vaak bereid zijn te verbeteren maar dat deskundigheid ontbreekt en dat aanpassingen soms relatief duur lijken in verhouding tot het aantal gebruikers.

Súdwest-Fryslân werkt iteratief: men evalueert na elke verkiezing en wil kiezers volgend jaar actief om feedback vragen. Belangengroepen benadrukken dat halfslachtige maatregelen onvoldoende zijn en pleiten voor blijvende samenwerking tussen ministerie, gemeenten en politieke partijen om landelijke standaardisering en betere informatie te realiseren.

Daarnaast loopt er een proef met een kleiner stembiljet op vijf locaties, waarbij kandidatenlijsten apart in het stemhokje liggen; de uitkomst van die proef wordt in januari bekendgemaakt. De praktijktest in Sneek illustreert dat relatief eenvoudige aanpassingen en aandacht van medewerkers al een groot verschil kunnen maken voor kiezers met een beperking.