Ruim 9 maanden kerkasiel: 'Zolang de familie het volhoudt, houden wij het ook vol'
In dit artikel:
In de protestantse Open Hof-kerk in Kampen vinden sinds november vorig jaar rund-eterdurende kerkdiensten plaats om een uitzettingsbedreigd gezin uit Oezbekistan te beschermen. De familie Babayants, zes personen met drie minderjarige kinderen en een volwassen zoon, woont al elf jaar in Nederland maar kreeg herhaaldelijk een afwijzing op hun asielaanvraag. Toen uitzetting dreigde, opende de wijkgemeente de deuren en verleent sindsdien kerkasiel: zolang er binnen een kerk een dienst gaande is, mogen autoriteiten het pand niet betreden om mensen aan te houden.
Elke dag lopen voorgangers, muzikanten en vrijwilligers in wisseldiensten de kaars en het dienstprogramma door. Op vrijdagochtend leidt de uit Leeuwarden afkomstige predikant Gerda van Brug een dienst van de Jacobijner wijkgemeente; elders neemt dominee Tjalling Huisman het stokje over. Rituelen zoals gebeden, psalmen en lofliederen vormen de ruggengraat van de estafette, die al negen maanden onafgebroken doorgaat. Predikant Kasper Jager, een van de twee vaste voorgangers van de Open Hof, noemt het “verbazingwekkend goed vol te houden”: als er een gat ontstaat, wordt dat bijna altijd snel door anderen opgevuld.
Het initiatief heeft nationaal draagvlak. Volgens Jager en woordvoerder Herman Stomphorst zijn er inmiddels meer dan 350 voorgangers, ruim 250 vrijwilligers en ruim honderd muzikanten betrokken; dagelijks zijn circa vijftig mensen nodig om de continuïteit te waarborgen. Veel betrokkenen, zoals Mariska Heijenk die ongeveer tien uur per week helpt, noemen persoonlijke overtuiging en medeleven als drijfveren. Ook vrijwilligers als Jan Posthouwer benadrukken dat zij blijven doorzetten zolang het gezin zelf volhoudt: “zolang de familie het volhoudt, houden wij het ook vol.”
De kerkgemeente verbindt praktisch handelen aan theologische motieven: gastvrijheid en barmhartigheid worden vanuit de preek en de diensten telkens benadrukt als moreel kompas dat de inzet rechtvaardigt. Jager hoopt dat politieke verandering na de komende Tweede Kamerverkiezingen de kansen van de Babayants kan verbeteren; minister van Asiel en Migratie David van Weel heeft aangegeven zijn bevoegdheid om in schrijnende gevallen asiel toe te kennen niet te willen inzetten, waardoor veel steun wordt gericht op een nieuw kabinet.
Kerkasiel is geen nieuw fenomeen: kerken en kloosters boden eeuwenlang toevlucht aan bedreigden. In Nederland is de praktijk sinds de jaren zeventig vooral toegepast door mensen zonder rechtmatig verblijf. Er zijn eerdere voorbeelden van succesvolle uitkomsten: in 2018 kregen de Tamrazyan’s uit Armenië na drie maanden alsnog verblijfsvergunningen in een zaak die deels via politiek werd opgelost; anderzijds duurde het kerkasiel voor een Syrisch gezin in Rottevalle in de jaren ’90 ruim twee jaar voordat ook zij mochten blijven. Hoe het afloopt voor de Babayants hangt af van juridische stappen en vooral politieke besluiten, iets waar de kerkgemeenschap maar beperkte invloed op heeft.
Ondanks de onzekerheid rapporteren betrokken predikanten dat het gezin relatief goed leeft en elkaar steunt. De campagne draait niet alleen om het blokkeren van uitzetting, maar ook om het zichtbaar maken van maatschappelijke solidariteit en de roep om een menselijker asielbeleid. Voorlopig blijft de Open Hof het veilige huis: met voortdurende diensten en een breed netwerk van vrijwilligers en kerken door het hele land hopen zij het gezin tijd en bescherming te bieden totdat er een definitieve oplossing komt.