Provincie ziet af van verhoging 'autobelasting': 'Het geld klotst hier tegen de plinten'

In dit artikel:

Friese automobilisten hoeven zich voor 2026 geen zorgen te maken over hogere opcenten op de motorrijtuigenbelasting: een ruime meerderheid in Provinciale Staten verhinderde dat de provincie de heffing zou indexeren, zoals gedeputeerde Eke Folkerts (BBB, financiën) had voorgesteld. Aanleiding voor het blokkeren van de verhoging vormden met name partijen die traditioneel tegen hogere belastingen zijn (VVD, PVV, SP, Provinciaal Belang Fryslân), en de financiële situatie van de provincie: door zuiver boekhouden en diverse meevallers beschikt Fryslân over een structureel overschot van ongeveer 33 miljoen euro. Het schrappen van de indexering kost de provincie naar schatting 2,1 miljoen euro aan inkomsten — gemiddeld bijna 7 euro per voertuig — maar laat dat geld bij de automobilist.

Van dat structurele overschot besteedt de provincie 21 miljoen euro aan het versterken van bestaande taken die de laatste jaren zijn gekrompen, zoals verkeersveiligheid, het natuurnetwerk, het cofinancieringsfonds, Wetsus en de NOM. Daarnaast is 12 miljoen euro gereserveerd voor zogenaamde ‘iconische projecten’; Statenleden konden voorstellen indienen en tientallen initiatieven haalden de selectie.

Belangrijke besluiten en onderzoeken die volgen:
- PvdA krijgt onderzoek naar de mogelijkheid van gratis of goedkoper openbaar vervoer voor minima, een maatregel die in Limburg en Zuid-Holland al wordt overwogen. Gedeputeerde Matthijs de Vries (CU) adviseerde negatief en noemt minima-beleid primair een gemeentelijke taak; de geschatte kosten liggen tussen 2,5 en 4 miljoen euro.
- Het Mienskipsfûns (burgersamenlevingsfonds) krijgt structureel ongeveer 750.000 euro extra, een succespunt voor de PvdA vanwege de positieve effecten op leefbaarheid.
- VVD bereidt een haalbaarheidsonderzoek voor naar een Bodemcampus bij Wetsus/Watercampus, bedoeld om de Friese kennisinfrastructuur te versterken en hoogwaardige werkgelegenheid te creëren.
- BBB laat onderzoeken hoe laaggeletterdheid — bij ruim 13% van de Friezen een probleem en boven het landelijk gemiddelde — samen met gemeenten kan worden aangepakt; het provinciebestuur wil uitbreiding van gemeentelijk beleid in plaats van volledig nieuw beleid.
- CU wil oude boerenland- en kerkenpaden heropenen voor recreatie en economie; Statenlid Petra Ellens benadrukt het belang voor leefbaarheid en toerisme.
- Op initiatief van onafhankelijk Statenlid Albert van Dijk verkent de provincie een Frysk Fûns Religieus Erfgoed om de dreigende leegstand van circa 125 kerken te helpen bekostigen; een fonds van ongeveer 4,5 miljoen euro wordt genoemd als mogelijke oplossing.

Minder succesvol waren enkele voorstellen van FNP (meertaligheidscoördinatoren en extra ondersteuning voor de Friese taal; alleen een jaarlijks tolkenfonds van €10.000 werd aangenomen) en een PVV-voorstel om jaarlijks €10 miljoen vrij te maken voor onveilige kruispunten op provinciale wegen. Voor dat laatste komt er volgend voorjaar een nieuw, aangepast voorstel.