Politici zijn allemaal amateurs | column René Diekstra

In dit artikel:

Op 3 september, zijn 56e trouwdag, ziet de schrijver in de krant foto’s en namen van de 26 leden van het nieuwe kabinet‑Schoof en voelt hij geen vertrouwdheid: waar hij in 1969 iemand goed genoeg kende om een symbolisch “ja” te geven, kent hij nu bijna niemand. Dat zet hem aan tot een breder betoog: politici zijn vaak amateurs — geen verplichte opleiding, geen verplichte bijscholing, alleen het halen van stemmen en verantwoording afleggen achteraf. Daardoor wordt politiek steeds meer het domein van velen, met als gevolg versnippering en een veelheid aan kleine politieke initiatiefnemers.

Die verspreiding van macht kan verfrissend zijn en nieuwe gezichten naar voren brengen, maar is volgens hem ook risicovol. Belangrijke publieke belangen en complexe dossiers overstijgen regelmatig de speelruimte en deskundigheid van amateurpolitici, wat kan leiden tot afbraak van vertrouwen tussen overheid en burgers; het Groningse gasdossier illustreert hoe diep de kloof kan worden. De schrijver haalt de psychologische invalshoek van Erikson aan: vertrouwen is een basishouding die deels aangeboren is en deels gevormd wordt door ervaringen. Mensen die van nature geneigd zijn te vertrouwen, geven eerder het voordeel van de twijfel en bieden anderen kansen, maar kunnen daardoor ook vaker worden misleid. Wantrouwende mensen vermijden bedrog, maar lopen vaak kansen mis omdat ze eerlijke contacten afwijzen.

De kern van het stuk is een waarschuwing: democratie heeft vertrouwen nodig om goed te functioneren. Versnippering en amateurisme vergroten de kans op verlies van dat vertrouwen — een ontwikkeling die zowel politiek kwetsbaar als maatschappelijk schadelijk kan zijn.