Oude dienstwoning is nu blikvanger van nieuwe wijk in Harlingen. 'Dat is de charme van de locatie'
In dit artikel:
Aan de Kanaalweg in Harlingen verandert het terrein van de voormalige betonfabriek Spaansen ingrijpend: een nieuwe woonwijk van meer dan 300 woningen met bruggen en een klein jachthaventje verrijst tussen de N-weg en de oude binnenstad. Projectontwikkelaar Harns Invest en aannemer Kuin BV leiden de transformatie; de eerste oplevering van 110 woningen staat gepland voor het laatste kwartaal van 2027.
Opvallend in het plan is het behoud en de restauratie van Kanaalweg 4, de dienstwoning uit 1894 van de steenfabrikant Jan van Hulst. Het pand, vroeger anti-kraak bewoond en in slechte staat (scheuren, houtrot), stond aanvankelijk op de nominatie om gesloopt te worden. Net vóór de verkoop van het terrein gaf de gemeente Harlingen het gebouw echter de status van gemeentelijk monument, waarna voormalig wethouder Erik de Groot en monumentenstichting Hein Buisman betrokken raakten. Met Adema Architecten uit Dokkum is het huis grondig gerestaureerd: dak en kozijnen zijn vernieuwd, monumentenglas geplaatst en het gebouw geïsoleerd tot A+-niveau.
De locatie droeg sporen van industriële gebruiksperiode: een betonnen ondervloer van gemiddeld 55 cm dik en bijna tien voetbalvelden groot moest worden verwijderd, een klus die veel langer duurde dan gepland en voor overlast zorgde. Omwonenden kregen maandenlang te maken met trillingen, stof en lawaai. Daarnaast werd bij graafwerkzaamheden langs de oude trekvaart vervuiling aangetroffen — vroeger werd daar met puin gedempt — waardoor onder het toekomstige fietspad een extra laag zand wordt aangebracht.
Harns Invest gebruikt het opgeknapte monument voorlopig als verkoopkantoor voor de nieuwbouwwijk; het interieur is huiselijk ingericht met spullen van lokale ondernemers. Een maquette van de wijk komt in de woonkamer te staan. De gemeente noemt het project Gratinga, maar ontwikkelaar en aannemer gebruiken voorlopig de naam Harlingen Veste. De belangstelling is groot: al zo’n 1.500 inschrijvingen voor de woningen.
Praktische noot: storm Benjamin blies eind oktober bijna een boom tegen het pas gerestaureerde pand, maar leidde tot geen grote schade. Op termijn zal ook het verkoopkantoor zelf in de verkoop gaan, al verwacht Van der Bos dat dat pas over enkele jaren gebeurt. Het project is een voorbeeld van de spanning tussen sloop en behoud bij herontwikkeling van industriële terreinen en toont hoe erfgoedintegratie kan bijdragen aan de aantrekkingskracht van een nieuw woongebied.