Opkomstplicht op !mpulse Kollum: 'De uitslag is minder belangrijk dan de ervaring'
In dit artikel:
Op woensdagavond, een dag voor de landelijke verkiezingen, hield !mpulse in Kollum scholierenverkiezingen waarbij opkomstplicht gold: elke klas moest stemmen zodat jongeren leren hoe het stemproces werkt. Docent Mees Breuker — die als PvdA-raadslid ook politiek actief is — organiseerde de stembureaus om democratie tastbaar te maken; volgens hem is “de uitslag minder belangrijk dan de ervaring.” De school telt bijna vierhonderd leerlingen en is één van ongeveer 400 scholen die meedoen aan de 31e editie van de ProDemos-scholierenverkiezingen.
Nationaal namen een record aantal van 165.798 middelbare scholieren en mbo-studenten deel. ProDemos wil met het project de spelregels van democratie en rechtsstaat uitleggen en stemmen als bekend terrein introduceren vóór het achttiende levensjaar.
Opvallend in Kollum — en landelijk — is de invloed van sociale media. Leerlingen noemen vooral partijen die zichtbaar zijn op TikTok; dat vertaalt zich in voorkeuren voor partijen als PVV en Forum in eerdere edities. Op school gaven persoonlijke voorbeelden kleur aan die trend: 16‑jarige Freke stemde PVV uit zorgen over woningtekort en veiligheid, 14‑jarige Arjen koos JA21 en pleitte voor het Deense terugkeerbeleid, terwijl 16‑jarige Olivier SP koos uit sociale motieven en uit bezorgdheid over populistische retoriek.
Na het tellen bleek PVV op !mpulse Kollum de grootste, met D66 als tweede — een uitkomst die Breuker niet verrassend vond gezien D66’s zichtbaarheid op sociale media. Landelijk kwam de PVV eveneens als grootste uit de bus met 19,97% van de stemmen, nipt gevolgd door D66 (19,50%). GroenLinks-PvdA completeert de top drie met 10,29%. In Friesland, waar 1.751 stemmen waren uitgebracht, won de PVV met 31,02%, gevolgd door D66 (13,54%) en BBB (8,66%).
De scholierenverkiezingen tonen zowel de brede politieke spreiding onder jongeren — van 50Plus tot Vrede voor Dieren — als de betekenis van vroeg praktische kennismaking met stemmen. Tegelijk laten ze zien hoe online zichtbaarheid en actuele veiligheids- en migratiezaken de voorkeuren van veel jongeren beïnvloeden.