Onverwachte ontmoetingen op de dansvloer en tijdens een katholieke mis in Istanboel | column Ingrid Woudwijk
In dit artikel:
Het verslag begint op een vrouwenfeest in Istanbul van dj Fatma Civelek — die zichzelf presenteert als de eerste Turkse vrouwelijke dj met hoofddoek. Op een vrijdagavond draaien harde beats terwijl zo’n honderd vrouwen, van conservatief tot progressief, zonder mannen en zonder alcohol losgaan. Op tafel staan thermoskannen met thee en flessen sinas; het verbod op mannen maakt de sfeer veilig genoeg voor álle aanwezigen om te dansen. Tot de verrassing van de verslaggever verschijnen ook meiden met tattoos en croptops, die normaal naar lhbt+-vriendelijke clubs gaan maar Fatma via sociale media vonden. Voor hen en voor conservatieve vrouwen is er een gedeelde ervaring: in het bijzijn van (conservatieve) mannen voelen ze zich vaak beperkt — ook op bruiloften worden dansmoves beoordeeld — en juist daarom biedt Fatma’s feestje ruimte waar die verschillen verdwijnen.
De auteur plaatst dit feest in een breder beeld van Turks dagelijks leven waarin polarisatie zichtbaar is, maar ook wordt doorbroken. Als tegenwicht aan de clubscene beschrijft ze de mis van paus Leo XVI tijdens zijn eerste buitenlandse bezoek aan Turkije, gehouden in de Volkswagen Arena in het noorden van Istanbul. Katholieken vormen minder dan één procent van de Turkse bevolking; de viering trok een diverse groep: Turkse katholieken, Filipijnse arbeidsmigranten en Afrikaanse studenten. De meeste niet-christenen in de stad stonden overigens onverschillig of kritisch tegenover het pausbezoek — klachten dreven vooral rond verkeershinder en sommige islamisten hadden bezwaar tegen zijn komst.
Een gezin dat bij de mis indruk maakte was de familie Ezer: vader, moeder en dochter droegen T‑shirts met een foto van de paus en de Turkse vlag, maar zijn geen kerkgangers; sociaal-cultureel identificeren ze zich als moslim. Ze waren vooral gekomen om hun inwonende katholieke nanny uit Oeganda te steunen. Hun jongste dochter Naz zit in een rolstoel; na de mis bracht de paus speciaal een zegen bij haar en legde zijn hand op haar hoofd, een moment dat de familie als onvergetelijk omschreef. Voor hen symboliseerde het bezoek de kosmopolitische identiteit van Istanbul en het historisch belang van religieuze ontmoetingen in Turkije.
De twee portretten — de dansvloer waar verschillen vervagen en de kerkelijke plechtigheid waar religieuze grenzen tijdelijk opzij worden gezet — illustreren volgens de correspondent dat Turkije wel degelijk ruimte kent voor ontmoetingen tussen uiteenlopende groepen. Ondanks scherpe politieke tegenstellingen zijn er mensen die zich niet laten vangen in starre hokjes en elkaars vreugde en strijd delen. De columnist is Ingrid Woudwijk, freelancecorrespondent in Turkije sinds 2019, die haar observaties verbindt aan haar arbeids- en woonervaring in Istanbul.