Oekraïners zien plan Rusland en VS niet zitten. 'Dit tekenen, is capitulatie voor ons land'

In dit artikel:

Een recent gelekt voorstel van de Verenigde Staten en Rusland om de oorlog in Oekraïne te beëindigen bevat 28 punten, waaronder dat Oekraïne afstand zou doen van de Donbas (inclusief delen die het land na elf jaar strijd nog bezit), zijn leger limiteert tot maximaal 600.000 soldaten en nooit lid wordt van de NAVO. Het plan is opgesteld zonder betrokkenheid van Oekraïne of Europese landen en wordt de komende dagen verder besproken. Europa nam meteen afstand; in Oekraïne roept het voorstel hevige verontwaardiging op.

Oekraïense vertegenwoordigers en mensen uit het maatschappelijk middenveld noemen de voorwaarden in feite een capitulatie. Oksana Brovko, voorzitter van de vereniging van onafhankelijke regionale uitgevers, waarschuwt dat het opgeven van grondgebied Rusland niet zal stoppen en zelfs nieuwe agressie kan aanwakkeren. Zij wijst erop dat de recente praktijk van bezetting — met meldingen van martelingen, deportaties van kinderen en schendingen van mensenrechten — het idee acceptabel te onderhandelen over afstaan van grondgebied onhoudbaar maakt.

Veteranenondersteuners en vrijwilligers zoals Yuri Tanasiichuk van April Forces vrezen dat zo’n overeenkomst Rusland alleen tijd en ruimte geeft om zijn leger te versterken. Activisten en hulpverleners in bezette gebieden waarschuwen dat miljoenen bewoners daardoor worden blootgesteld aan repressie, geforceerde russificatie en gedwongen militaire dienst. Juliy Morozov uit Kryvy Rih noemt het plan een herhaling van het Russische narratief en zegt dat veel Oekraïners het zien als verraad.

President Volodymyr Zelensky omschreef de situatie in een videoboodschap als een bijna onmogelijke keuze: doorgaan met vechten zonder Amerikaanse steun, of accepteren van een regeling die het land zijn waardigheid zou kosten. Journalist Zarina Zabrisky, een Amerikaanse met Oekraïense wortels die in Kherson woont, benadrukt dat Zelensky’s boodschap krachtig was maar dat recente corruptieschandalen zijn binnenlandse steun hebben verzwakt. Vitaliy Smolin van de christelijke hulporganisatie Opendoor Foundation verwacht dat acceptatie van zo’n plan kan leiden tot politieke onrust of zelfs een revolte.

Onderstanders van de voorwaarden zijn nauwelijks te vinden in Oekraïne; de overheersende indruk is dat het voorstel de veiligheid en rechten van burgers in bezet gebied ernstig in gevaar zou brengen. Daarnaast speelt internationale politiek mee: kritiek richt zich op de rol van de VS (en specifiek rond de politieke stijl van de recente Amerikaanse regering), en op het feit dat Oekraïne niet aan tafel zat toen de contouren van dit vredesvoorstel werden gemaakt.