Netanyahu blijft werken aan een juridische staatsgreep
In dit artikel:
De oorlog tegen Hamas heeft Israëls binnenlandse politiek niet wezenlijk veranderd: de regering‑Netanyahu zet onverstoorbaar haar beleid voort om de rechtsstaat te verzwakken, aldus Bert de Bruin. Sinds de formatie van Netanyahu VI (vanaf december 2022) is het demontage‑project van het juridische systeem — door benoemingen te sturen, rechtszaken te vertragen en de rol van rechters in te perken — een centraal politiek doel gebleven. Die polarisatie gaf Hamas in 2023 deels het gevoel dat Israël intern verdeeld en verzwakt was, wat mede heeft bijgedragen aan de aanslag van 7 oktober 2023.
Tijdens de oorlog liep die “hafiechá” (juridische staatsgreep) gewoon door. Minister van Nationale Veiligheid Itamar Ben‑Gvir, met een veroordeling voor racistische uitspraken en steun aan een gewelddadige groepering op zijn naam, heeft meer controle over de politie gekregen. Dat vertaalt zich in toenemend politiegeweld tegen anti‑regeringsdemonstranten en acties die oproepen tot vrijlating van gijzelaars ondersteunen. Recent was er opvallende politieagressie tegen voetbalsupporters in Tel Aviv.
Ook op het gebied van inlichtingendiensten en rechtspraak zijn veranderingen zichtbaar. De Shabak kreeg een nieuwe baas, David Zini — een ex‑generaal die eerder als te extreem werd beschouwd maar nu benoemd is, onder invloed van personen dicht bij de premier. Minister van Justitie Yariv Levin probeert ondertussen de regering beter te laten beschikken over de juridische adviseur en meer macht te verwerven bij benoemingen aan het Hooggerechtshof. De voorzitter van de Knesset weigerde bovendien de president van het Hooggerechtshof uit te nodigen bij Donald Trumps bezoek en vernederde hem publiekelijk bij de parlementaire wintersessie.
De schrijver merkt dat veel maatschappelijke signalen alarmerend zijn: tussen juni 2022 en augustus 2024 verlieten naar schatting 125.000, vooral jonge en hoogopgeleide Israëliërs het land — een verontrustende ontwikkeling voor een staat die militair en economisch afhankelijk is van zulke mensen. Tegelijkertijd blijven Hamas‑aanvallen doorgaan en zoeken vooral de Verenigde Staten en Arabische onderhandelende partijen naar een manier om het geweld te stoppen.
De Bruin sluit met een persoonlijk noot: als historicus en leraar in Haifa probeert hij door te werken, een boek af te ronden (presentatie gepland op 17 december in Den Haag) en culturele uitstapjes zijn nieuwsconsumptie te doseren. Deze praktische vorm van escapisme, gecombineerd met werk en familie, helpt hem de moeilijke situatie door te komen.