Naar school gaan is voor Hanna-Loïs (16) uit Leeuwarden onmogelijk
In dit artikel:
Zestienjarige Hanna‑Loïs uit Leeuwarden voelt school niet als veilige plek maar als bron van stress en ziekteverschijnselen: vermoeidheid, buikpijn, overprikkeling en somberheid houden haar al lange tijd thuis. Wat begon op de basisschool — verveling als hoogbegaafd kind en regelmatig pesten — escaleerde op het vwo waar ze wél vooruit liep maar geen passende uitdaging of begeleiding kreeg. De druk om toetsen te maken veroorzaakte angst, de fysieke klachten namen toe en na zeven maanden wachten kreeg ze de diagnose autisme, die haar weinig houvast bood.
Op advies van hulpverleners kreeg ze vorig schooljaar een time‑out (herfst‑ tot kerstvakantie). Die rust was dubbelzinnig: het nam prikkels weg maar verwijderde ook dagelijkse structuur. Pogingen om terug te keren mislukten telkens: eerst bij een zorginstelling met educatieve dagbesteding, daarna op de Einstein Class in Franeker en het mbo (opleiding onderwijsassistent) waar ze zich te jong en verloren voelde. Uiteindelijk kreeg ze vrijstelling van de leerplicht met de afspraak om via staatsexamens twee etappes te voltooien. Ze studeerde vier dagen per week bij educatieve dagbesteding, maar liep tegen de grens tussen zorg en onderwijs aan: hulpverleners en docenten wezen naar elkaar als het ging om ondersteuning.
De locatie en organisatie van de staatsexamens leidde tot extra problemen: schriftelijke toetsen in Martiniplaza (Groningen) betekenden vele ritten voor haar ouders, en de mondelinge examens in Zwolle verliepen chaotisch. Daar kreeg ze paniekaanvallen en black‑outs; volgens haar en haar moeder was beloofd dat er rekening gehouden zou worden met haar autisme en schooltrauma. Hoewel de moeder later excuus kreeg en een nieuwe kans werd aangeboden, zag Hanna‑Loïs er vanaf. Een verzoek om overgebleven examens op haar oude middelbare school af te leggen werd afgewezen met de verwijzing naar VAVO-regels.
Deze ervaringen deden haar in de zomer vrijwilligerswerk in Oeganda doen, waar ze zingeving en energie vond in het werken met kinderen. Recent begon ze opnieuw met zelfstudie voor onderwijsassistent via de LOI. Ze pleit voor minder muren tussen onderwijs en zorg en voor serieuze aandacht voor combinaties van autisme en hoogbegaafdheid, bijvoorbeeld speciale lokalen zoals de Einstein Class op elke school.
De zaak van Hanna‑Loïs staat niet op zichzelf: naar schatting zijn er in Nederland minimaal 70.000 thuiszitters (leerlingen die drie maanden of langer niet naar school gaan). In Friesland rekent Sociaal Domein op circa 2.500 geregistreerde thuiszitters, met mogelijk nog duizenden ‘verborgen’ gevallen. Dit artikel is deel 1 van een serie over schooluitval die het thema vanuit meerdere perspectieven onderzoekt.