Na tachtig persoonlijke gesprekken over de oorlog weet fotograaf Van Bruggen: 'Het is niet zwart-wit'
In dit artikel:
Fotograaf Jason van Bruggen, zelf deels afkomstig uit Nederland maar al vijftien jaar woonachtig in Canada, bracht tachtig ooggetuigen van de Tweede Wereldoorlog samen in zijn project ‘80 gezichten van Vrijheid’. Deze expositie, te zien tot en met 16 augustus in Museum Opsterlân in Gorredijk, toont portretten en persoonlijke verhalen van mensen die tijdens de oorlog uiteenlopende ervaringen opdeden. Van Bruggen’s eigen vader, die nooit over de oorlog sprak ondanks traumatische ervaringen zoals werken op een Friese boerderij tijdens de hongerwinter, vormde mede de aanleiding voor het project.
De gesprekken vond hij verspreid over verschillende Nederlandse steden zoals Dokkum, Amsterdam en Arnhem, waarbij hij merkte dat aanvankelijk niemand als eerste wilde deelnemen. Na de eerste toestemmingen ontstond een sneeuwbaleffect. De verhalen variëren sterk: van relatieve vriendelijkheid van Duitse en geallieerde soldaten en voldoende voedsel op het platteland, tot schrijnend leed zoals het verliezen van ouders in een Joods getto. Deze veelkleurigheid onderstreept volgens Van Bruggen dat oorlog nooit zwart-wit is en voor iedereen anders voelt.
De expositie combineert intense portretten met achterliggende teksten die de herinneringen en emoties van de deelnemers weerspiegelen. Terwijl het project begonnen is met tachtig verhalen, streeft Van Bruggen ernaar dit aantal uit te breiden tot honderd of meer, mede omdat een groot deel van de geïnterviewden inmiddels is overleden. Het project beoogt zo waardevolle getuigenissen te bewaren voordat deze definitief verdwijnen.
Van Bruggen ziet parallellen tussen het verleden en actuele conflicten in onder meer Oekraïne en het Midden-Oosten. Volgens hem herinnert dit eraan dat donkere tijden en het opduiken van kwaadaardig populisme geen nieuw fenomeen zijn, maar een voortdurend echo van de geschiedenis. Dankzij een recente subsidie van 10.000 euro kan Museum Opsterlân dit bijzondere en emotionele project presenteren aan een breed publiek.