Maar dat is toch logisch, die vormen in de natuur?!

zaterdag, 8 november 2025 (12:14) - Friesch Dagblad

In dit artikel:

In dit essay vertelt de auteur vanuit zijn beeldende praktijk hoe wiskundige patronen de natuur ordenen en inspireren. Hij contrasteert het streng gerasterde, door mensen gemaakte landschap — kavels en rechte lijnen — met de subtielere, vaak verrassend precieze vormen die de natuur voortbrengt: spiralen, fractals, symmetrieën en reeksen die het resultaat zijn van lange evolutionaire processen en aanpassing.

Centraal staan bekende voorbeelden: de Fibonacci-reeks die voorkomt in slakkenhuizen en zonnebloemen en die samenhangt met de gulden snede; de spiraalopbouw van dennenappelschubben; de zeshoekige, fractale opbouw van sneeuwvlokken; de herhaling in varenbladeren en de vertakkingsstructuur van bomen. De auteur wijst op het werk van wiskundigen en denkers — van Fibonacci tot Alan Turing en Ernst Haeckel — en verwijst geïnteresseerden naar hedendaagse schrijvers zoals Philip Ball voor diepere duiding. Ook de Mandelbrotset als internetvoorbeeld van een nooit ophoudende fractal wordt genoemd als illustratie van het begrip 'oneindig' in wiskundige patronen.

Persoonlijke anekdotes geven kleur: de schrijver, een 'alfa' (niet-exacte vakken), vergelijkt zijn verwondering met de nuchtere nieuwsgierigheid van zijn 'bèta'-broer en haalt beelden op van excursies waarin zulke natuurpatronen worden toegelicht. Hij bespreekt waarom mensen zich aangetrokken voelen tot symmetrie — onze hersenen geven een prettig gevoel bij harmonie — maar dat juist kleine imperfecties of asymmetrieën (de 'net-niet-helemaal-perfecte') die beleving vaak intenser maken.

Tegelijk nuanceert het stuk: natuurpatronen zijn niet altijd strak voorspelbaar. Concepten als entropie en chaos verduidelijken waarom fenomenen zoals rookpluimen, gebroken eieren of in elkaar gerolde snoeren onvoorspelbare, toch herleidbare patronen laten zien. Wetenschappers proberen zelfs in die schijnbare wanorde terugkerende structuren te vinden.

Voor fractals verwijst de auteur naar Michael Barnsley en diens beschrijving van de varen als archetypische fractal — elk blad weerspiegelt het geheel in verkleinde herhaling. Een concreet en verrassend voorbeeld dat hij ontdekte is de romanesco, een fractale broccoli waarvan de opbouw zo kunstzinnig is dat ze haast museumwaardig lijkt.

Kortom: het stuk viert de wonderlijke samenspel van wiskunde en natuur — hoe eenvoudige reeksen en geometrische regels tot ingewikkelde, esthetische vormen leiden — en roept lezers op met nieuwsgierigheid naar buiten te kijken. Voor wie verder wil lezen worden enkele auteurs en begrippen genoemd; de tekst balanceert persoonlijke reflectie met toegankelijke voorbeelden, en benadrukt dat zowel orde als kleine mate van chaos bepalend zijn voor wat we mooi en fascinerend vinden.