Kunnen huishoudens zonder hypotheekrenteaftrek? Drie op de tien vraagt het maandelijks terug

In dit artikel:

Een week voor de Tweede Kamerverkiezingen publiceert ABN Amro een politieke neutrale analyse van de Nederlandse woningmarkt, waarin de bank de haalbaarheid en effecten van veel voorgestelde maatregelen onder de loep neemt.

ABN Amro stelt dat alleen meer bouwen niet automatisch leidt tot lagere huizenprijzen. Het kabinetdoel van circa 100.000 woningen per jaar werd lang niet gehaald door bezwaarprocedures, personeelstekorten, stikstofregelgeving en netcongestie, waardoor projecten vertragen en kosten oplopen. Bovendien bestaat een groot deel van het woningtekort uit (sociale) huurwoningen en zullen bouwkosten naar verwachting verder stijgen, waardoor nieuwbouw weinig ruimte biedt voor prijsdalingen.

Een andere cruciale kwestie is de hypotheekrenteaftrek, een jaarlijkse belastingfaciliteit die de staat ongeveer 11 miljard euro kost. Politieke partijen verschillen van mening over afschaffing; veelal wordt voorgesteld dit geleidelijk te doen om een plotselinge stijging van woonlasten te voorkomen. ABN Amro benadrukt dat de regeling bedoeld was om eigenwoningbezit te stimuleren maar inmiddels prijstriggerend werkt doordat kopers meer kunnen betalen.

De bank onderzocht via geanonimiseerde banktransacties hoe afhankelijk huishoudens zijn van een maandelijkse uitbetaling van de renteaftrek. In 2024 koos slechts 30% van de huiseigenaren daarvoor; deze groep heeft juist een hoger gemiddeld inkomen en hogere hypotheekbetalingen. Jonge starters (<35 jaar) maken relatief weinig gebruik van de maandelijkse uitkering (16%), ondanks vaak hogere relatieve lasten. Dat wijst erop dat veel huiseigenaren hun maandelijkse hypotheek zonder die voorvoorschotten kunnen dragen.

De uitkomst onderstreept dat een geleidelijke hervorming van de renteaftrek beter beheersbaar is en dat beleidskeuzes moeten focussen op gerichte compensatie voor huishoudens die wel afhankelijk zijn van maandelijkse tegemoetkoming.