Krijg je straks hoofdpijn van je aflossingsvrije hypotheek? Problemen met Belastingdienst liggen voor sommigen op de loer
In dit artikel:
Vereniging Eigen Huis waarschuwt dat veel huiseigenaren met een aflossingsvrije hypotheek na 2031 in de problemen kunnen komen met de Belastingdienst. De kern: de fiscale renteaftrek voor zulke hypotheken is sinds 2001 maximaal 30 jaar. Huiseigenaren die hun aflossingsvrije hypotheek vóór 2001 afsloten, mogen doorgaans nog tot 2031 rente aftrekken; daarna moeten zij zelf kunnen aantonen of en over welke delen van hun schuld nog aftrek mogelijk is. Volgens Eigen Huis is die bewijsvoering onrealistisch en leidt ze tot onnodige conflicten met de Belastingdienst.
Aflossingsvrije hypotheken waren eind jaren negentig en begin jaren 2000 erg populair omdat ze lage maandlasten gaven en de renteaftrek maximaal konden benutten. Ex-minister Gerrit Zalm beperkte die regeling in 2001 tot dertig jaar wegens misbruik en te hoge kosten voor de schatkist. Sinds 2013 geldt bovendien dat alleen rente op hypotheken die in 30 jaar worden afgelost (annuïtair of lineair) in aanmerking komt, wat betekent dat het probleem op termijn verdwijnt: rond 2043 komt er naar verwachting niemand meer in aanmerking voor renteaftrek op volledig aflossingsvrije leningen.
De praktijksituatie is echter ingewikkelder. Veel huishoudens hebben in de loop van decennia verhuisd, overgesloten, verbouwd of zijn gescheiden, met meerdere hypotheekmutaties tot gevolg. Daardoor is het vaak lastig te bepalen welke onderdelen van de lening uit welk jaar stammen en voor hoe lang aftrek geldt. Een voorbeeld: een aankoophypotheek uit 1998 gecombineerd met een in 2008 afgesloten tweede hypotheek voor een verbouwing kan verschillende aftrektermijnen kennen. Banken, hypotheekadviseurs en de Belastingdienst beschikken niet over een centraal overzicht van iemands historische hypotheekgegevens, wat de informatieplicht zwaar legt bij individuele burgers.
Onderzoeksbureau Panteia signaleerde al in 2019 mogelijke problemen; Eigen Huis benadrukt dat de Belastingdienst bovendien kampt met capaciteits- en automatiseringsproblemen, waardoor grootschalige individuele geschillen onwenselijk zijn. De belangenvereniging pleit er daarom voor dat politiek Den Haag de 30-jaarstermijn heroverweegt of tijdens de kabinetsformatie maatregelen neemt om te voorkomen dat huiseigenaren tussen wal en schip raken. Ter illustratie: volgens onderzoek heeft ongeveer twee derde van de hypotheeknemers (gedeeltelijk) een aflossingsvrij deel.