Juridische strijd om mondkapjesmiljoenen Sywert van Lienden en partners gaat door: verdwijnt hij achter de tralies?

In dit artikel:

Sywert van Lienden, samen met Camille van Gestel en Bernd Damme, staat dinsdag terecht in de rechtbank Rotterdam wegens oplichting, verduistering, valsheid in geschrifte en witwassen. Tijdens de coronacrisis in het voorjaar van 2020 verkochten zij voor ruim 100 miljoen euro aan Chinese mondkapjes aan het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS). Hoewel Van Lienden publiekelijk beweerde dat de beschermingsmiddelen gratis werden geleverd namens de stichting Hulptroepen Alliantie, bleek in werkelijkheid dat het ministerie zaken deed met de commercieel opererende Relief Goods Alliance, een door hen opgericht bedrijf. Hieruit verdiende het drietal een nettowinst van 20,7 miljoen euro, waarvan 9,2 miljoen voor Van Lienden.

Eerder dit jaar bepaalde een civiele rechter al dat deze winst aan de stichting moest teruggegeven worden, omdat die zonder winstoogmerk de zorg wilde ondersteunen. De Staat probeerde ook de winst terug te vorderen, maar mislukte daarin. Tegelijk liepen zorgministers aanvankelijk met de situatie weg, omdat het ministerie 40 miljoen mondkapjes vond te hebben ontvangen tegen een marktconforme prijs. Later bleek echter dat slechts een klein deel van de voorraad daadwerkelijk is gebruikt; de rest bleef opgeslagen als 'ijzeren voorraad' en werd uiteindelijk afgekeurd.

In het lopende civiele hoger beroep, waar dinsdag eveneens een inleidende zitting plaatsvindt, probeert de Staat alsnog gelijk te krijgen. In de strafzaak zal de rechtbank vooral onderzoeken in hoeverre ambtenaren van VWS op de hoogte waren van de commerciële aard van de overeenkomst. Dit is cruciaal om te bepalen of er daadwerkelijk sprake is van oplichting. De landsadvocaat stelt dat het drietal de Staat bewust heeft misleid, onderbouwd met chatberichten waarin wordt gesproken over ‘grenzende vooropgezette fraude’ en vermeende financiële zekerheden.

De complexe strafzaak, met een dossier van inmiddels 17.000 pagina’s, zal waarschijnlijk lang duren. De betrokkenen riskeren gevangenisstraffen tot zes jaar. Deze zaak benadrukt de uitdagingen rond corruptie en winstbejag binnen de crisisinkoop van beschermingsmiddelen in Nederland.