Is de partij nog wel de drager van de democratie?

In dit artikel:

De traditionele partij als schakel tussen kiezer en bestuur is op zijn retour: ledenaantallen storten in en kiezersloyaliteit is verdwenen. Tijdens de recente verkiezingscampagne ontstond veel aandacht voor de vraag wie 'de grootste partij' zou worden, maar dat begrip blijkt misleidend: Kamerverkiezingen dienen om de samenstelling van de Tweede Kamer vast te leggen, niet rechtstreeks om de macht toe te wijzen. Een kabinet hoeft alleen te kunnen rekenen op voldoende steun in de Staten-Generaal; welke partij de meeste zetels heeft, is daarom minder relevant dan vaak wordt voorgesteld.

De huidige bestuurlijke instabiliteit valt niet te wijten aan teveel kleine partijen alleen, stelt het stuk, maar aan het wegvallen van de aantrekkingskracht van vroeger grote partijen. Waar partijen ooit duidelijke maatschappelijke stromingen vertegenwoordigden en miljoenen kiezers langdurig bindden, functioneren ze nu vooral nog als rekruterings- en opleidingsinstrument voor politici. Partijen als VVD, D66 en CDA tellen minder leden dan een lokale sportvereniging en verkiezingswinst blijkt vaak tijdelijk.

Die ontwikkeling roept vragen op over de waarde van een kiezersmandaat en over de inrichting van de democratie. Het is volgens de redactie geen louter academisch onderwerp: de nieuwe Tweede Kamer en het volgende kabinet zouden democratische vernieuwing hoog op hun agenda moeten zetten. D66, opgericht met vernieuwing als missie en inmiddels een van de grootste partijen, krijgt de oproep om haar oorspronkelijke opdracht niet te vergeten en voortouw te nemen bij noodzakelijke hervormingen.