Huisjesstress op Terschelling. 'Ze zitten bij ons huilend aan tafel'

In dit artikel:

Op Terschelling raakt een generatie familiehuisjes in de badplaatsen West aan Zee en Midsland aan Zee in snel tempo van eigenaar: tientallen recreatiewoningen staan te koop nadat opeenvolgende belastingmaatregelen het bezit onhoudbaar maken voor particulieren. Veel huisjes waren al generatieslang in familiebezit; eigenaars zeggen dat ze die traditie niet meer kunnen voortzetten door de combinatie van hogere belastingen en hernieuwde erfpachtkosten.

Wie en waar: eigenaren zoals de 60‑jarige Marieke Feenstra en Culemborgenaar Jos Sturkenboom beroepen zich op langjarige familiebanden met hun huisje in Midsland aan Zee. Makelaars op het eiland, onder wie Arie van Keulen, zien een duidelijke verkoopgolf: volgens bewoners staan in de twee dorpen zo’n zestig huizen te koop — circa vier keer meer dan normaal.

Wat verandert: er stapelen zich vier financiële klappen op. Ten eerste wordt het ‘box 3’-tarief voor het fictieve rendement op verhuur verhoogd (van 5,88 naar 7,78 procent). Ten tweede stijgt de btw van 9 naar 21 procent. Ten derde is er een gemiddelde WOZ‑stijging van zo’n 10 procent, terwijl de WOZ‑waarden op deze locaties veelal tussen de 1,2 en 1,4 miljoen euro liggen. En bovenop dat alles lopen sommige erfpachtcontracten bij Staatsbosbeheer af; bij verlenging kunnen de canonbedragen voor sommige eigenaren explosief toenemen (voor sommigen tot honderden procenten hoger). Sturkenboom noemt een voorbeeld van 2.800 euro naar 15.000 euro per jaar.

Waarom dit pijn doet: door de hogere WOZ en het hogere percentage voor fictief rendement ontstaat een fors hogere belastingdruk. Makelaars rekenen voor dat bij een woning met circa 1,3 miljoen WOZ‑waarde het fictieve rendement neerkomt op ongeveer 100.000 euro, waarover met het tarief van 36 procent per jaar ruim 36.000 euro belasting verschuldigd kan zijn — een bedrag dat veel gezinnen niet kunnen opvangen. Eigenaren voelen zich bovendien dubbel aangeslagen omdat zij voor de grond erfpacht betalen én via de WOZ‑waarde belastingheffing ondergaan.

Gevolgen voor de markt en toerisme: veel particulieren verkopen aan zeer vermogende kopers of aan besloten vennootschappen (BV’s). Kopers via BV‑constructies ontkomen deels aan de persoonlijke box‑3‑druk, waardoor investeren aantrekkelijk blijft; familiebezitters zonder die fiscale mogelijkheden denken eerder aan verkoop. Dat leidt tot minder aanbod voor vakantieverhuur en hogere prijzen voor toeristen: volgens Feenstra levert elk huisje dat 24 weken per jaar wordt verhuurd ongeveer honderdduizend euro omzet op voor het eiland, die nu dreigt te verdwijnen.

Reacties en acties: bezorgde eigenaren hebben belangenorganisaties opgericht (zoals Erfpachters MAZ en WAZ), raadsbijeenkomsten en gesprekken met het ministerie van Financiën gezocht en roepen om ingrijpen van Staatsbosbeheer en de Belastingdienst. Makelaars en bewoners waarschuwen voor onvoorziene neveneffecten van beleid dat op verschillende knoppen tegelijk draait, en wijzen erop dat WOZ‑taxaties deels zijn ontregeld door de coronacrisis, toen veel vakantiewoningen voor hoge bedragen werden gekocht.

Kortom: een mix van fiscale maatregels en erfpachtherzieningen drijft traditionele familiehuisjes van het eiland, verandert eigendomspatronen richting beleggers en BV’s en kan zowel de leefbaarheid van eilandgemeenschappen als de toeristische industrie op Terschelling raken. Eigenaren roepen om beleidsaanpassingen om historische bindingen met het eiland en de lokale economie te sparen.