Hospices vrezen nieuwe eisen van minister. 'Sterven draait niet om regels, maar om menselijkheid en zorg'
In dit artikel:
Vrijwilligers en coördinatoren van hospices in de vier noordelijke provincies waarschuwen dat de huidige, kleinschalige hospicezorg op het spel staat als minister Kuipers het advies van Gupta Advies overneemt, dat pleit voor meer centrale en uniforme regels en bekostiging. Tijdens een kennisbijeenkomst van tientallen vrijwilligers vrijdag in Van der Valk Leeuwarden ontvouwde zich achter de congresprogramma’s een principiële discussie: men vreest dat professionalisering en standaardisering de menselijkheid en het gemeenschapskarakter van hospices wegnemen.
Wie: vrijwilligers, coördinatoren en de koepel van palliatieve zorginstellingen in Friesland, Groningen, Drenthe en Overijssel; prominente woordvoerders zijn Klaus Boonstra (VPTZ Zuidwest Friesland) en Elzaline Schraa (coördinator Netwerken Palliatieve Zorg Fryslân). Wat: bezorgdheid over voorstellen die zorg centraler en efficiënter willen regelen, met mogelijke verplichtingen en eisen voor hospices. Wanneer/waar: recent, rond de bijeenkomst in Leeuwarden; de koepel stuurde vrijdag een brief met zorgen aan de minister. Waarom: demografische druk (vergrijzing), stijgende vraag naar hospicezorg, minder aanwas van vrijwilligers en tekorten aan verpleegkundigen en thuiszorgmedewerkers — omstandigheden die volgens Gupta om structuur en uniformiteit vragen, maar volgens vrijwilligers juist de kern van hospicezorg aantasten.
De tegenstand draait om meer dan nostalgie: vrijwilligers benadrukken dat hospices betekenis geven door nabijheid, rust en warmte — kwaliteiten die moeilijk in concrete regels te vatten zijn. De koepel waarschuwt dat de zorg uit de gemeenschap moet blijven voortkomen, met het systeem als ondersteunende rol, niet andersom. Zij hebben de minister uitgenodigd voor gesprek om alternatieven te bespreken.
Feitelijke context: in 2022 stierven in Friesland 377 mensen in een hospice, tegenover 7.521 thuis en 4.777 in een verpleeghuis. Schraa signaleert dat palliatieve zorg niet altijd verloopt zoals gewenst, vaak door gebrekkige communicatie over wensen rond het levenseinde. Om meer zicht te krijgen op hoe Friezen willen sterven en welke ervaringen er zijn, gaf zij Zorgbelang opdracht een onderzoek te doen. Friezen met ervaringen rondom sterven worden opgeroepen mee te praten via info@zorgbelang-fryslan.nl; de resultaten worden in de loop van 2026 verwacht en moeten gebruikt worden om palliatieve zorg beter in te richten.
Een concreet thema tijdens de bijeenkomst was mondzorg voor ouderen: tandarts Peter de Goede benadrukte dat dit vaak vergeten deel van zorg grote gevolgen heeft voor gezondheid en kwaliteit van leven. Slechte mondgezondheid kan ontstekingen veroorzaken die de algemene gezondheid schaden en eten pijnlijk maken, waardoor levenskwaliteit afneemt. De Goede raadt ouderen aan een behandelpaspoort op te stellen waarin staat dat gebitsverzorging te allen tijde belangrijk is, en waarschuwt dat bezuinigingen op dit soort zorg schadelijk uitpakken.
Kortom: vrijwilligers en regionale netwerken pleiten voor behoud van de kleinschalige, menselijke kern van hospicezorg en vragen de minister om dialoog en maatwerk in plaats van rigide centralisatie, terwijl men tegelijk zoekt naar manieren om palliatieve zorg toekomstbestendig te maken.