'Holwerd aan zee' is een bron van inspiratie voor schrijver Anita Terpstra
In dit artikel:
Schrijfster Anita Terpstra vertelt in haar nieuwe boek De hoop van Holwerd; het verhaal van een dorp, een eiland en de zee hoe vier mannen een gedurfd plan bedachten om het terpdorp Holwerd weer met de Waddenzee te verbinden. Het initiatief — gedragen door Theo Broersma en Hessel Hiddema uit Holwert, Jan Zijlstra uit Grou en Terpstra’s neef Marco Verbeek uit Blije — ontstond jaren geleden als antwoord op leegloop, krimp en economische malaise in het dorp. Terpstra raakte vier jaar geleden gefascineerd door een tv-documentaire over dat “ambitieuze en waanzinige” idee en besloot het verhaal te onderzoeken en op papier te zetten.
Het plan beoogde een dijkdoorbraak die Holwerd, zoals in de vroege middeleeuwen, weer aan zee zou koppelen; daarmee hoopten de initiatiefnemers toerisme en werkgelegenheid naar het dorp terug te halen. Hoewel het voorstel uiteindelijk geen doorgang vond, heeft de campagne Holwerd wel op de kaart gezet: leegstand nam af, er kwam een nieuwe supermarkt van Verbeeks broer Willem, een camping, een ‘fietshotel’ onder de naam Zee van Tijd en meerdere B&B’s. De initiatiefnemers overwegen nu een kleiner meer bij het dorp; Terpstra houdt de deur open voor toekomstige politieke kansen: “Wat niet is kan nog komen.”
Terpstra combineert in het boek close-up interviews met de initiatiefnemers en hun families met bredere historische en ecologische context. Ze besteedt aandacht aan de eeuwenlange strijd tussen mens en zee — de aanleg van dijken vanaf circa 1100 veranderde Holwerd van zeedorp in binnendijks dorp — en waarschuwt dat natuur zijn eigen dynamiek heeft. Ze spreekt de vrees uit dat ingrepen als nog hogere dijken het Wad kunnen “verdrinken”: door veranderingen in waterstand en sedimentatie zouden slik- en zandplaten kunnen verdwijnen. Dat ecologische spanningsveld vormt een kernidee: zoeken naar een broos evenwicht tussen dorp, zee en eiland.
Persoonlijk materiaal geeft het boek extra kleur. Terpstra, zelf opgegroeid in Hallum en familiedeskundige in eerdere non-fictie, verweeft familiegeschiedenis (met name van vaders kant) met het Holwerd-verhaal. Ze beschrijft voorouders als slikwerker Dorus Terpstra en reflecteert op hoe grondsoort — klei versus zand — volgens haar karaktereigenschappen van bewoners heeft gevormd. Tegelijk komen sociale thema’s terug: verzet tegen autoriteiten, overleven onder moeilijke omstandigheden en de veerkracht van gewone mensen die “aanpakken en doorzetten”.
Stijl en werkwijze: Terpstra verzamelde veel materiaal en koos bewust wat wel en niet in het boek kwam; om de brede lezer te bereiken koos ze in de titel voor de Nederlandse spelling “Holwerd” met d in plaats van de Friese vorm Holwert. Ze benadrukt dat ze niet volledig objectief is: ze sympathiseert met de initiatiefnemers en hoopt op een positieve uitkomst voor het dorp en de regio.
Het boek biedt zowel een reportageachtig portret van een lokale actiegroep als een reflectie op grotere vraagstukken rond menselijke ingrepen in kustlandschappen. Voor wie geïnteresseerd is in regionale geschiedenis, lokale initiatieven en de ecologische uitdagingen van het Wad, levert Terpstra met De hoop van Holwerd een toegankelijke en persoonlijk gekleurde reconstructie van ambitie, mislukking en blijvende hoop.
Boekgegevens: De hoop van Holwerd; het verhaal van een dorp, een eiland en de zee, uitgeverij De Bezige Bij, 224 pagina’s, €22,99. Terpstra (geboren 8 december 1974, Hallum) heeft een achtergrond in journalistiek en kunstgeschiedenis en publiceert sinds 2009 zowel fictie als non-fictie.