Hoe stemde Friesland? Geert Wilders het populairst, Henri Bontenbal trekt meer kiezers dan Rob Jetten
In dit artikel:
Habtamu de Hoop (GroenLinks-PvdA) was woensdag de best scorende Friese kandidaat: hij kreeg 13.538 voorkeurstemmen in de provincie, ongeveer 1.000 meer dan bij de vorige verkiezing, ondanks dat zijn partij totaal zo’n 10.000 stemmen verloor in Friesland. In zijn thuisgemeente Súdwest-Fryslân kreeg De Hoop zelfs meer stemmen dan partijleider Frans Timmermans (2.540 tegenover 2.026); in de overige Friese gemeenten eindigde hij meestal achter Timmermans. Binnen de partij viel ook Marjolein Moorman op: de oud-wethouder van Amsterdam verzamelde 4.237 stemmen en kwam daarmee in Friesland na Timmermans en De Hoop als derde uit de bus. Moorman wordt in kringen als mogelijke opvolger van Timmermans genoemd.
Timmermans trad op verkiezingsavond af nadat GroenLinks-PvdA fors verloor (minus vijf zetels). De fractie zal een nieuwe voorzitter kiezen; kandidaten kunnen zich melden tot maandag. De Hoop heeft aangegeven zich niet beschikbaar te stellen en wil vooral lokaal en luisterend blijven werken. Tot nu toe zijn nog geen kandidaten naar voren gekomen. Ook Jesse Klaver en Lisa Westerveld haalden in Friesland opvallende voorkeurcijfers en worden genoemd in de opvolgingsdiscussie.
Landelijk-friese voorkeurspatronen laten verder interessante verschuivingen zien. Geert Wilders ontving het grootste aantal Friese stemmen (bijna 69.000). FvD’ster Lidewij de Vos bleek in Friesland bijzonder populair: met 26.590 voorkeurstemmen versloeg ze VVD-leider Dilan Yesilgöz (25.721) en kreeg ze vrijwel alle FvD-stemmen in de provincie. Bij de VVD koos ongeveer de helft van de kiezers voor lijsttrekker Yesilgöz; ook Vincent Karremans scoorde goed. Leeuwarder Harry Bevers kwam er bij de liberalen minder gunstig uit (1.625 stemmen, vooral lokaal).
Bij de BoerBurgerBeweging kreeg kandidaat Mona Keijzer in Friesland meer voorkeurstemmen (7.742) dan lijsttrekker Caroline van der Plas (7.606), vooral in Leeuwarden, De Fryske Marren en Súdwest-Fryslân. Demissionair landbouwminister Femke Wiersma uit Holwert kreeg 4.133 stemmen. Nieuwkomer Luciënne Boelsma (CDA) haalde 5.419 stemmen vanaf plek 14 op de lijst; CDA-vrouw Hanneke Steen kreeg 3.053.
D66’er Marieke Vellinga-Beemsterboer (plaats 27) wacht nog op de definitieve zetelverdeling: haar 3.434 Friese stemmen volstaan niet voor de voorkeursdrempel, ze is afhankelijk van restzetels. JA21’er Maarten Goudzwaard uit Leeuwarden behaalde 1.003 stemmen en gaat daardoor naar Den Haag. Bij FNP kreeg lijsttrekker Aant Jelle Soepboer van de circa 6.500 Friese FNP-stemmen er 4.796; Japke van Groning was de meest populaire vrouw op de lijst (417 stemmen).
Van de 1.099 in Friesland verkiesbare kandidaten kregen er 975 ten minste één stem; veertig kandidaten haalden 1.000 stemmen of meer — een top-40 die precies gelijk verdeeld is tussen mannen en vrouwen.