Hoe Heerenveen praat (of juist zwijgt) over politiek in aanloop naar de verkiezingen

In dit artikel:

Op een regenachtige zaterdag in Heerenveen is de aanloop naar de Tweede Kamerverkiezingen zichtbaar: vrijwilligers van onder meer SP, FNP en D66 delen folders, lokale kandidaten lopen rond. Of die zichtbaarheid zich vertaalt in open gesprekken over politiek verschilt echter per plek — soms laait het debat op, elders wordt het gemeden. „Je moet het aanvoelen,” zegt een van de geïnterviewden en die woorden lopen als een draad door de waarnemingen.

In de kappersstoel bij Barbier Charisma voert kapper Mohammed Said (37) regelmatig politieke gesprekken. Hij voelt goed aan met welke klanten dat kan en maakt zijn keuze voor DENK duidelijk: identiteit en internationale kwesties spelen mee in zijn stemgedrag. Voor Said geldt dat persoonlijke achtergrond en mondiale gebeurtenissen samen de politieke keuze kleuren, en hij schuwt debat niet zolang de sfeer het toelaat.

Andere plekken in de winkelstraat kiezen bewust afstand. Jeroen Smid, bedrijfsleider van De Zuivelhoeve, merkt dat politiek zelden onderwerp van gesprek is in de winkel; daar zijn de gesprekken vooral over de producten en wil men de sfeer gezellig houden. Evenzo functioneert Inloophuis Noorderlicht als ontmoetingsplek van de Hersteld Hervormde Kerk: er is ruimte voor vragen over de verkiezingen, maar volgens medewerker Martin de Bruin draait het initiatief primair om geloofsuitwisseling en niet om stemadvies. „Wij zijn hier om de boodschap van de Bijbel te delen, niet om stemmen te winnen,” aldus zijn uitleg.

Campagnevoerders van regionale FNP ervaren veel wantrouwen richting de landelijke politiek. Alette Kleefstra merkt dat veel kiezers teleurgesteld zijn en zich ergeren aan randzaken en elkaars uitsluiting, waardoor het vertrouwen in Den Haag verminderd is. Die onvrede richt zich volgens haar zelden rechtstreeks op de FNP; het voordeel van sommige lokale partijen is juist dat ze niet in het centrum van landelijke ruzies staan.

Op straat zijn er ook voorbeelden van uitgesproken voorkeuren: oliebollenbakker Heinrich Guhnen houdt zijn politieke voorkeur privé, maar noemt woningnood als zijn voornaamste zorg. En vrijwilligers van D66 voeren korte, stevige discussies met voorbijgangers zoals Ernst Bruinsma, die openlijk voor de PVV kiest vanwege ervaringen als beveiliger in asielzoekerscentra en waardering heeft voor Wilders’ stellige houding — ook al erkent hij dat die weinig concreet heeft bereikt.

De reeks ontmoetingen in Heerenveen laat zien dat lokaal politieke conversatie geen eenduidig beeld oplevert. In intieme, vertrouwde omgevingen zoals de kappersstoel of bij vaste klanten ontstaan wél open gesprekken; op commerciële of religieuze plekken overheerst terughoudendheid om de sfeer niet te verstoren. Thema’s die gesprekken sturen zijn zowel lokaal (woningnood) als internationaal (Gaza, asielbeleid), en wantrouwen richting 'Den Haag' speelt een belangrijke rol.

Kortom: polarisatie heeft de manier waarop mensen in Heerenveen over politiek praten niet uniform veranderd, maar het heeft wel de spelregels beïnvloed — je moet rekening houden met de context, de relatie en wat kwetsbaar ligt, voordat je het debat aangaat.