Hoe belangrijk is hypotheekrenteaftrek voor huiseigenaren om rond te komen?
In dit artikel:
Een week voor de Tweede Kamerverkiezingen publiceerde ABN Amro een politiek-neutrale analyse van de Nederlandse woningmarkt, een onderwerp dat in de campagne veel aandacht krijgt. De bank noemt bouwtekorten, arbeidskrapte, stikstofregels en netcongestie als oorzaken van vertragingen en oplopende kosten bij woningbouw; daardoor blijft het streven van sommige partijen om jaarlijks 100.000 woningen te bouwen ver uit beeld. ABN Amro waarschuwt dat meer bouwen de prijzen niet per se doet dalen: een groot deel van het tekort zit in (sociale) huurwoningen en stijgende bouwkosten beperken de mogelijkheid om nieuwbouw goedkoper aan te bieden.
Een centraal twistpunt in de verkiezingsdiscussie is de hypotheekrenteaftrek. Die maatregel, bedoeld om eigenwoningbezit te stimuleren, levert huiseigenaren een belastingvoordeel op en kost de staat ongeveer 11 miljard euro per jaar. Veel partijen pleiten voor afbouw; de VVD (Dilan Yesilgöz) verzet zich sterk en waarschuwt voor forse maandelijkse lastenstijgingen bij onmiddellijke afschaffing, iets wat volgens ABN Amro niet realistisch is omdat partijen doorgaans geleidelijke afbouw voorstellen. De bank noemt de aftrek duur en prijsopdrijvend omdat het kopers extra ruimte geeft om meer te bieden.
ABN Amro onderzocht ook of huishoudens afhankelijk zijn van de maandelijkse voorschotten op de renteaftrek. Uit geanonimiseerde banktransacties blijkt dat in 2024 slechts 30 procent van de huiseigenaren het voorschot ontvangt; deze groep heeft gemiddeld hogere inkomens en hogere hypotheeklasten. Starters tot 35 jaar maken met 16 procent nauwelijks gebruik van deze regeling, ondanks doorgaans hogere relatieve hypotheekbetalingen. Dat suggereert dat veel huiseigenaren hun maandlasten kunnen dragen zonder maandelijks belastingvoordeel.
Kort samengevat: ABN Amro concludeert dat structurele knelpunten in werving en kosten bouwambities blokkeren en dat het debat over de hypotheekrenteaftrek vooral gaat over tempo en compensatie bij afbouw. De beperkte deelname aan het maandelijkse voorschot wijst erop dat directe afhankelijkheid van de aftrek minder wijdverbreid is dan vaak wordt verondersteld — een relevant punt in de aanloop naar de verkiezingen.