Grote verbouwing Fries stroomnet: Tennet en Liander investeren miljoenen in nieuwe stations

In dit artikel:

Tennet en Liander investeren opnieuw fors in het Friese elektriciteitsnet omdat de vraag door snelle elektrificatie veel groter is geworden dan het net kan verwerken. In hun tienjarige investeringsplannen, die vrijdag zijn gepresenteerd, zijn de ambities verder opgehoogd ten opzichte van vorig jaar.

Liander breidt het plan van zeven naar tien nieuwe onderstations uit; nieuw ingetekend zijn onder andere stations bij Menaam en Stiens. Terschelling krijgt een zwaarder station en er is een plan voor een nieuwe kabel vanaf het vasteland door het Wad naar het eiland. Daarnaast worden elf bestaande stations vergroot, komen er ruim 3.000 extra transformatorhuisjes bij en wordt circa 5.000 km nieuwe kabel aangelegd. Tot 2028 komt dat volgens Liander neer op ongeveer 874 miljoen euro aan investeringen in Friesland.

Tennet voegt drie grote projecten toe, waaronder twee nieuwe 110 kV-onderstations in Heerenveen en Drachten, plekken waar hoogspanning wordt omgezet voor lokaal gebruik. Ook trekt Tennet extra geld uit voor het verzwaren van de verbinding tussen Lemmer en Oudehaske; die lijn raakt vooral vol door stroom die opgewekt wordt door zonneparken en windmolens.

Uitvoering blijkt lastig: er is tekort aan vakmensen en materialen, procedures voor grondverwerving duren lang en stikstof- en ruimtelijke knelpunten kunnen bouwprojecten blokkeren. Door die knelpunten schuiven sommige opleveringen op — zo worden nieuwe stations in Bolsward en bij de Boksumerdyk in Leeuwarden twee jaar later in gebruik genomen, en het verzwaren van de westelijke 110 kV-verbinding loopt mogelijk vijf jaar vertraging op. Vertragingen bij Tennet hebben ook doorwerking naar Liander.

Beide netbeheerders proberen de gevolgen te dempen door slimmer gebruik van het bestaande net: Tennet biedt flexibele contracten aan grote verbruikers, Liander experimenteert met betere afstemming van de vraag tussen klanten; een proef in Drachten heeft veelbelovende resultaten opgeleverd.

Kortom: er komt fors meer capaciteit en infrastructuur in Friesland om woningen, bedrijven en duurzame projecten te bedienen, maar de realisatie wordt vertraagd door personele, materiële en procedurele obstakels die de uitvoering complex maken.