Gratis openbaar vervoer in Fryslân voor minima is het onderzoeken waard

In dit artikel:

In Fryslân pleit een meerderheid van Provinciale Staten ervoor dat mensen met een minimuminkomen gratis of sterk goedkoper kunnen reizen met bus en trein binnen de provincie. Het initiatief is gesteund door een onverwachte partijcoalitie (PvdA, BBB, GrienLinks, ChristenUnie en SP) en is bedoeld om verkeersarmoede – het onvermogen om door hoge vervoerskosten volwaardig mee te doen aan werk, school en sociale activiteiten – tegen te gaan.

Gedeputeerde Matthijs de Vries raadde het voorstel formeel af omdat minimabeleid volgens hem gemeentenwerk is; openbaar vervoer valt echter onder de provincie. De geschatte jaarlijkse kosten liggen tussen circa 2,5 en 4 miljoen euro. Voorbeelden uit andere provincies illustreren zowel de mogelijkheden als de uitvoeringsproblemen: Limburg test al een regeling voor minima in daluren en Zuid-Holland wil iets vergelijkbaars beginnen, maar beide trajecten stuiten op praktische knelpunten.

Die knelpunten omvatten onder meer de noodzaak dat gemeenten individuele inwoners activeren en identificeren (in Limburg zijn voorlopig alleen bijstandsgerechtigden automatisch bereikbaar), aanpassingen in het ov-chipkaartsysteem voor een nieuw reizigersproduct, en organisatorische opstartvertragingen die pilots hebben doen uitstellen. Cruciaal is ook de geografische beperking: veel Friese dorpen zijn slecht bereikbaar met het bestaande ov-netwerk, dus gratis reizen verandert niets aan het gebrek aan verbindingen op het platteland.

Kortom: het voorstel kan voor veel minima daadwerkelijk verschil maken en heeft symbolische waarde, maar het succes hangt voor een groot deel af van samenwerking tussen provincie, gemeenten en vervoerders en van aanvullende maatregelen om de bereikbaarheid op het platteland te verbeteren.