Graag meer feiten en minder kletskoek op televisie, zegt Rimmer Mulder | opinie
In dit artikel:
Rimmer Mulder, oud-hoofdredacteur van de Leeuwarder Courant, betoogt dat de verslechtering van de Tweede Kamer deze eeuw schadelijk is voor de democratie en vraagt zich af of hetzelfde geldt voor de pers. Hij schetst eerst een historisch contrast: in de jaren zeventig en tachtig informeerden gevestigde dagbladen, weekbladen, radio en televisie op brede, betrouwbare wijze over politiek; sinds die tijd is het medialandschap gefragmenteerd en zijn er talloze nieuwe informatiestromen bijgekomen, maar beter geïnformeerde kiezers bleken een illusie.
Mulder erkent dat de journalistiek in de afgelopen zestig jaar inhoudelijk vooruitgang boekte: kranten verloren hun partijkader, bedienden een mondiger publiek, televisieprogramma’s brachten spraakmakende informatie en er kwam meer opleiding voor journalisten. Die professionalisering werd echter ondermijnd door digitalisering. Internet opende toegang tot bronnen, maar trok tegelijkertijd reclame-inkomsten weg naar een paar grote Amerikaanse techbedrijven. Tegelijk ontdekten politici en andere actoren de directe communicatiemogelijkheden van sociale media, terwijl het internet ook een broeihaard werd voor beledigingen, bedreigingen, nepnieuws en complottheorieën.
De financiële marges en veranderende consumptiegewoonten leidden tot bezuinigingen, schaalvergroting en een media-aanbod dat steeds meer op entertainment gericht raakte. Volgens Mulder is de kernfunctie van de journalistiek — feiten opsporen en presenteren — niet verdwenen; er verschijnen nog altijd onthullende en relevante stukken. Maar de parlementaire berichtgeving uit Den Haag is verzwakt: de focus ligt op de waan van de dag, incidenten en het uitvergroten van oprispingen op sociale media, wat hij als “kluitjesjournalistiek” bestempelt. Vooral televisieactualiteiten zijn veranderd in kletsprogramma’s waarin amusement zwaarder weegt dan kennis en waar het klinken belangrijker is dan waarheidsgetrouwheid. Dat creëert een geconstrueerde werkelijkheid die kiezers mogelijk als realiteit gaan zien en helpt verklaren waarom verkiezingen soms onverwachte verschuivingen kennen.
Als aanvullende context: het probleem is breed — economisch knijpen van redacties, platformdominantie, desinformatie en afnemend vertrouwen vragen om maatregelen zoals ondersteuning voor kwaliteitsjournalistiek, regulering van techplatforms en versterking van mediawijsheid.