Gevoelige militaire informatie (ook over Vliegbasis Leeuwarden) staat open en bloot online
In dit artikel:
De Nederlandse overheid publiceert online gedetailleerde kaarten van kwetsbare kabels en leidingen — niet alleen op de Noordzeebodem maar ook in de Nederlandse grond — waardoor informatie over kritieke infrastructuur vrij toegankelijk is. Dat leidt tot zorg nu sabotage, desinformatie en incidenten met schepen en ankers (en de aanslagen op Nord Stream) het veiligheidsdebat hebben opgeschud.
Waar: de kaarten staan op Atlas Leefomgeving (ministerie van Infrastructuur en Waterstaat). Wat zichtbaar is: onder meer hogedruk‑buisleidingen voor gevaarlijke stoffen, tracés van kerosineleidingen naar militaire vliegbases zoals Leeuwarden en Volkel, en technische details van elke buis. Door in te zoomen en op een leiding te klikken krijgt een gebruiker exacte coördinaten tot op de centimeter, plus data over eigenaar (bijv. Rijksvastgoedbedrijf), exploitant (Defensie Pijpleiding Organisatie), diepte, wanddikte, diameter, materiaal en maximale druk. De bovenkant van de kerosinebuis naar Leeuwarden ligt bijvoorbeeld circa 1,20 m onder de grond; bij Volkel op sommige plaatsen slechts 0,60 m.
Wie reageert: bij Vliegbasis Leeuwarden klinkt verbaasdheid — woordvoerder Marleen Molema: „Ik ben verbaasd” — en zij vraagt zich af of zo’n openheid in de huidige wereld nog verstandig is. Defensie wijst er echter op dat het wettelijk verplicht is om ligging van buisleidingen openbaar te maken. Het gaat om de Wet informatie‑uitwisseling bovengrondse en ondergrondse netten en netwerken (Wibon) en bepalingen in de Omgevingswet die elektronische toegankelijkheid voorschrijven. De wet heeft als doel onder meer graafschade te voorkomen (bijvoorbeeld door boeren).
Reikwijdte en dilemma: het kabinet en betrokken ministeries wegen twee tegengestelde belangen: transparantie voor beleidsmakers, bedrijven en burgers versus nationale veiligheid en beperking van informatie die mogelijk misbruikt kan worden. Een beperking van de openbaarmaking zou een wetswijziging vergen; concrete plannen daarvoor zijn er nog niet, maar het onderwerp wordt wel continu gemonitord.
Context en zorgpunten: de recente aandacht komt na opvallende incidenten op zee en waarschuwingen van de MIVD over mogelijke ontwrichting van infrastructuur. Experts en defensie zijn alerter op maritieme risico’s; nu rijst de vraag of dezelfde kwetsbaarheid op land voldoende wordt afgedekt gegeven de huidige openheid van data.
Kortom: Nederland publiceert exacte locaties en technische gegevens van ondergrondse en onderzeese infrastructurele leidingen om veiligheid tegen onbedoelde schade te verbeteren, maar die transparantie staat onder druk door bredere veiligheidszorgen; verandering van het huidige beleid kan alleen via wetgeving.