Geen reden tot feest in het politieke midden

In dit artikel:

In Fryslân kwamen CDA en D66 als duidelijke winstpakkers uit de Tweede Kamerverkiezingen, maar die herstelwinst blijkt fragiel en relatief: samen met VVD en GroenLinks‑PvdA haalden die middenpartijen 52,9% van de stemmen, ruim de helft maar nauwelijks meer dan bij eerdere uitslagen. Het brede politieke midden is dus nog steeds klein.

Tegelijk bleef de steun voor uiterst rechts nagenoeg onverminderd: PVV, FVD, JA21 en BBB kregen samen ruim een derde van de Friese stemmen. Dat baart zorgen om de rechtsstaat. De Nederlandse Orde van Advocaten stelde vast dat met name FVD en PVV voorstellen presenteren die de grondwet, internationale verdragen en individuele vrijheden ondermijnen. FVD-figuren verspreiden complottheorieën en PVV-leider Wilders heeft herhaaldelijk racistische uitlatingen gedaan; zulke praktijken ondergraven vertrouwen in media, justitie en bestuur. Ook JA21, BBB en SGP scoren op dit vlak niet veel beter.

Een deel van het politieke midden blijft terughoudend om harde kritiek te uiten, uit angst kiezers naar extreemrechtse partijen te doen afglijden. De redactie waarschuwt dat die stilstand de erosie van democratische normen kan versnellen: als elites geen normen stellen, raakt de bredere kiezersgroep gewend aan het afkalven van instituties.

Tegelijk benadrukt het betoog dat zorgen van rechts‑stemmer over thema’s als migratie, woningtekort en de kloof tussen Randstad en regio serieus genomen moeten worden door elk nieuw kabinet. Maar die aandacht mag niet ten koste gaan van het verdedigen van democratische verworvenheden. Het politieke midden wordt opgeroepen principieel te blijven en duidelijk te maken dat ook extreemrechtse kiezers verantwoordelijkheid dragen voor de instandhouding van de rechtsstaat.