Europees Parlement speelt deze week eigen politieke spelletjes
In dit artikel:
Volgens recent onderzoek van Eurobarometer is drie op de vier Nederlanders tevreden over het rechtssysteem en staat de onafhankelijkheid van de rechterlijke macht in Nederland voorlopig niet echt onder druk. Toch ervaart ook Nederland spanningen binnen de rechtsstaat, zoals bleek uit de controverse rond de recente stemming over het asielbeleid in de Tweede Kamer. Dit fenomeen van het uithollen van het asielrecht en het aanscherpen van grens- en terugkeerbeleid is echter niet uniek voor Nederland, maar speelt in veel Europese lidstaten, mede ingegeven door groeiende angst onder burgers.
De Europese Commissie zet zich in voor een geharmoniseerd Europees Asiel- en Migratiepact, maar stuit op terughoudendheid bij diverse lidstaten die strenger willen optreden rondom Schengengrenzen. Hoewel het jaarrapport over de rechtsstaat 2025 deze kwesties nauwelijks benoemt, richt het vooral op de werking van justitie en de rechterlijke macht, waarbij aspecten als dossierafhandeling, wachtlijsten en rechterlijke onafhankelijkheid centraal staan.
Tegelijkertijd is het Europees Parlement in hoog tempo bezig met politieke spanningen, waarvan de recente poging tot een motie van wantrouwen tegen Commissievoorzitter Ursula von der Leyen een duidelijk voorbeeld is. Deze motie hangt samen met beschuldigingen over het mogelijk achterhouden van communicatie met farmaceut Pfizer, wat botsingen oplevert in de discussie over transparantie en openbaarheid van informatie binnen de EU. Ondanks controverse werd Von der Leyen eerder door het Europees Parlement bevestigd in haar functie, maar populistische fracties zoals de Europese Conservatieven, deels gelieerd aan vergelijkbare bewegingen als de Nederlandse SGP en PVV, drukken inmiddels hun stempel op de politieke verhoudingen.
De aankomende ‘Staat van de Unie’-toespraak in september wordt dan ook gezien als een belangrijk moment om de politieke koers van Von der Leyen en de christendemocratische fractie te toetsen. Er is sprake van toenemende onvrede over hun nauwe contacten met extreemrechtse partijen, wat spanning veroorzaakt binnen de bredere coalitie die traditioneel de meerderheid vormt. Dit alles onderstreept de complexiteit en verscherpte strijd om de rechtsstaat in Europa, waar politieke polarisatie en migratievraagstukken centraal staan.