Eten opdringen brengt velen terug naar hun kinderperiode: opite do!

In dit artikel:

De campagne van het Voedingscentrum tegen het 'eetdrammen' — ouders die kinderen dwingen hun bord leeg te eten — roept bij veel mensen jeugdherinneringen op. Harm Posthuma illustreert hoe die ouderlijke aansporing vroeger klonk (bekend als 'opite' of het Friese 'yt-op') en meerdere lezers van een Friese woordenrubriek reageerden door nieuwe termen voor dat gedrag te verzinnen.

De inzenders leveren een bont scala aan Friese neologismen die verschillende kanten belichten: woorden voor het dwingen zelf (bijvoorbeeld varianten rond 'yt' zoals yt-op, mûlepropje, of ite-ferrifelje), termen die de rol van de voedingsindustrie benoemen (zoals ytekonomy, ytyndustry, konsumpsjetrún of swietedrokte om suikervervuiling aan te duiden) en labels voor dwangmatig snaaien of ongezonde fabrieksvoeding (bijv. B.M-iten, fabryks fet fretterij, snaaitwang). Sommige inzenders vinden zo’n nieuw woord niet nodig en wijzen op bestaande Friese woorden zoals tapije voor het opeten van voedsel.

De verzameling toont niet alleen taalvindingrijkheid, maar ook kritiek: veel suggesties leggen de nadruk op opdringing en de rol van suiker en industrie in ongezond eetgedrag. De rubriek sluit af met een vooruitblik: lezers worden gevraagd om volgende week Friese termen te bedenken voor 'one-night stand', waarmee het spel met taal en actuele thema’s wordt voortgezet.