Emigreren na je pensioen, zal je dat nou wel doen? 'Eenzaamheid ligt op de loer'
In dit artikel:
Steeds meer Nederlanders verkassen na hun pensioen naar warmere landen, maar die verhuizing maakt hen niet per se gelukkiger, blijkt uit promotieonderzoek van Esma Betül Savas aan het demografisch instituut NIDI (RUG). Savas onderzocht vooral zogeheten pensioenmigranten — ouderen die zich uit het Nederlandse bevolkingsregister uitschrijven en permanent verhuizen — en baseerde zich op gegevens uit 2021.
Het daadwerkelijk uitgeschreven aantal pensionado’s ligt rond de drieduizend per jaar, aldus Savas, al is het werkelijke aantal veel hoger omdat veel vertrekkers in Nederland blijven ingeschreven om bijvoorbeeld hun ziektekostenverzekering te behouden. Populaire bestemmingen zijn Frankrijk, Spanje, Portugal, Thailand en de Verenigde Staten; buurlanden als Duitsland en België werden niet meegeteld.
Kenmerken van deze groep zijn een gemiddeld hoger inkomen, minder directe familie in de buurt en een grotere neiging tot avontuur — ze identificeren zich vaker met de tegencultuur uit de jaren zestig en zeventig. De meesten zijn gepensioneerde stellen; alleenstaanden blijken minder vaak de stap te wagen.
Savas onderscheidde twee vormen van eenzaamheid: emotionele eenzaamheid (gebonden aan het al dan niet hebben van een partner) en sociale eenzaamheid (het ontbreken van een vrienden- en kennissenkring). Gepensioneerde stellen ervaren minder emotionele eenzaamheid dan alleenstaanden, maar juist meer sociale eenzaamheid omdat hun sociale netwerk grotendeels in Nederland achterblijft. Een belangrijke verklarende factor is taal: veel oudere vertrekkers leren de lokale taal niet voldoende, vooral wanneer die sterk afwijkt van het Nederlands (bijvoorbeeld Thais), wat integratie en het vormen van nieuwe contacten belemmert.
Savas, zelf migrant uit Turkije die in 2018 naar Nederland kwam, gebruikt haar bevindingen ook als waarschuwing: emigreren kan gunstig zijn, maar potentiële vertrekkers overschatten soms het geluk buiten Nederland en onderschatten de waarde van hun bestaande sociale netwerk. Haar advies is om na vertrek te blijven investeren in banden met Nederland om sociale eenzaamheid te beperken.