Elke graankorrel telt voor meelfabriek Royal Koopmans uit Leeuwarden: 'Dat is toch een gaaf verhaal?'

In dit artikel:

Royal Koopmans in Leeuwarden, bekend van de grote meelfabriek aan de De Merodestraat, investeert meer dan 20 miljoen euro in een masterplan waarbij onder andere een fonkelnieuwe molen wordt gebouwd. Het bedrijf, met ongeveer 160 medewerkers, moderniseert om productiecapaciteit, flexibiliteit voor klanten en duurzaamheid te versterken; de nieuwe installatie moet op 3 juli volgend jaar klaar zijn.

Oorsprong en koerswijziging
Het familiebedrijf bestaat sinds 1846 (gestart in Holwert) en vestigde zich later in Leeuwarden. In 1976 kreeg het het predicaat koninklijk. Belangrijk in de geschiedenis is de verkoop van het consumentenmerk Koopmans aan Dr. Oetker in 2000; zoals directeur Dirk Lodewijk uitlegt: “Het consumentenmerk Koopmans is sinds 2000 van Dr. Oetker.” Sindsdien focust Royal Koopmans weer op ingrediënten voor professionele bakkers en de levensmiddelensector in plaats van op supermarktverpakkingen. Die strategische keuze gaf het bedrijf volgens Lodewijk meer continuïteit en onderhandelingskracht richting afnemers.

Twee bedrijfsonderdelen en productaanbod
Koopmans bestaat uit twee takken: Koopmans Meel (bloem en meel voor bakkers en de Nederlandse markt) en Koopmans Food Ingredients (paneermeel, coatings en beslagen voor snacks, vleesvervangers en andere producten; actief in meer dan dertig landen). Vanuit één graankorrel worden uiteenlopende producten gemaakt, met weinig afval: reststromen worden tot brokjes geperst voor diervoeding.

De klantengroep varieert van ambachtelijke bakkerijen tot industriële snackfabrikanten (zoals Van Dobben, Mora) en producenten van vleesvervangers (Vivera, Valess). Klanten vragen maatwerk: kleuren, smaken, kruidenmixen, textuur (“crunch”) en ingrediënten die de Nutri-score verbeteren. Die complexiteit vraagt veel flexibiliteit van zowel sales als productie en leidt tot een continu spanningsveld tussen maatwerk en efficiëntie.

Duurzaamheid en regionale ketenopbouw
Royal Koopmans legt nadruk op lokale inkoop en duurzame teelt. Inmiddels is zo’n 70% van de productie gebaseerd op Nederlands graan. Het bedrijf ontwikkelde Nedertarwe, een merk voor duurzaam geteelde tarwe en bloem die de bodem spaart; meer dan 170 boeren leveren dat graan. Koopmans betaalt premies voor rustgewassen en stimuleert biodiversiteit (bloemenranden, bredere zaaien). Transportverduurzaming levert ook concrete winst op: elektrisch wegtransport tussen magazijn en fabriek en vervoer over water op biobrandstof resulteren in een geraamde CO2-besparing van circa 315.929 kg per jaar.

Molens, digitalisering en vakmanschap
Op het terrein staan meerdere hoge molentorens (de huidige omvatten machines uit 1965, 1967 en 2008). De oude mechaniek wordt deels vervangen: de molen uit 1967 wordt ontmanteld, de molen uit 1965 omgebouwd tot roggemolen en naast de moderne molen uit 2008 komt de nieuwe toren. De nieuwe installatie bevat geavanceerde apparatuur (walsen, weegschalen, borstelaars, zeefkisten) en zal deels digitaal aanstuurbaar zijn; Jorna vertelt dat de nieuwere molen “ook met een iPad aan te sturen” is, maar benadrukt tegelijk dat vakmanschap onmisbaar blijft: molenaars krijgen opleiding bij de Zwitserse leverancier om te leren hoe ze maximale waarde uit de korrel halen.

Logistiek en cijfers
Koopmans verwerkt jaarlijks ongeveer 212.000 ton graan (ongeveer 165.360 ton meel/bloem), voldoende voor bijna 300 miljoen broden. Per week meren gemiddeld vier grote schepen aan; één laadactie kan tot 1.000 ton graan in een werkdag lossen met een zuigbuis die 120 ton/uur verwerkt. Voor verdere automatisering en uitbreiding komen zware onderdelen (o.a. walsen van 8 ton) naar de fabriek; molenbouwer Bühler levert teams voor installatie.

Financiën, uitdagingen en recente oogsten
Het bedrijf keek tevreden terug op 2024: een omzet van circa 125 miljoen euro en een nettowinst van 10,8 miljoen euro, ondanks dat seizoen technisch lastig was wegens slecht weer en lagere opbrengsten bij boeren. Koopmans steunde telers door ook tarwe uit een zwak oogstjaar naar de markt te brengen. Tegenover die moeilijke periode staat nu een veel betere oogst: “Deze oogst is fantastisch”, aldus Lodewijk.

Toekomstplannen en obstakels
Koopmans streeft naar gasloosheid in 2040, maar wordt beperkt door netcongestie; uitbreiding van het stroomnet is complex en contractueel zitten ze aan limieten. Dat vergt een energiemanagementsysteem en mogelijk nieuwe functies binnen het bedrijf (planning van energiegebruik). Verder blijft het doel: meer maatwerkproducten leveren, lokale ketens versterken en met technologische vernieuwing marktpositie en duurzaamheid vergroten.

Kort gezegd: Royal Koopmans transformeert een eeuwenoud molenbedrijf tot een moderne, internationaal leverende ingrediëntenfabrikant die inzet op lokale ketens, technische vernieuwing en duurzaamheid—en legt daarvoor miljoeneninvesteringen in nieuwe molens, digitalisering en logistiek neer.