Een nieuwe schaats voor Rintje Ritsma: terug in de tijd naar het geheime klapschaatsproject van NHL
In dit artikel:
Een klein team van topschaatsers, schaatsfabrikant en twee pas afgestudeerde studenten van NHL Stenden ontwikkelde eind jaren negentig in Leeuwarden in hoog tempo een nieuwe klapschaats: de Flash. Initiatiefnemer was ingenieur Kees Douma, die in 1999 de ploeg samenbracht: de technische krachten Eric Heijting en Pieter Poelsma, schaatsmaker Peter van der Klok en rijders van de toenmalige TVM-ploeg. Doel: een innovatieve klapschaats ontwerpen die comfortabeler en efficiënter zou zijn dan bestaande modellen.
Het werk vond grotendeels in beslotenheid plaats vanwege de felle concurrentie tussen ontwerpers. De schaatsers leverden hun persoonlijke modellen aan; Heijting maakte daarvan 3D‑modellen en berekende technische verschillen, waarna Poelsma op basis van die analyses nieuwe tekeningen en prototypes uitwerkte. Hoewel de oorspronkelijke opdracht vooral het klapmechanisme betrof, wezen de berekeningen al snel naar aanpassingen in de buis — het gedeelte waar het mes aan het plaatmateriaal gelijmd wordt — als cruciaal voor de rijbeleving. De oplossing: een buis met precies de juiste mate van meegeven en een klapmechanisme met verstelbare veren, zodat rijders verschillende voorkeuren konden bedienen.
Het project duurde ongeveer een half studiejaar — relatief snel voor schaatsontwikkeling — en resulteerde in een prototype dat zijn wedstrijddebuut maakte bij de marathonschaatswedstrijd in Utrecht op 10 oktober 2000. Drie rijders met de Flash eindigden in het middenveld; fabrikant Van der Klok besloot vervolgens tot productie. Niet alle rijders omarmden de schoen: sommige, zoals Rintje Ritsma, vonden de stuureigenschappen later tijdens maximale inspanning minder prettig, terwijl anderen—zoals Martin Hersman—er succesvol mee reden.
De technische innovaties van de Flash, met name de aangepaste buis en het verstelbare klapmechanisme, hebben hun invloed behouden in latere ontwerpen, ook al stopte Van der Klok in 2008 met de schaatsmakerij vanwege ontevredenheid over betaalgedrag uit de topsportwereld; hij produceert nu onderdelen voor militaire toepassingen. De twee betrokken NHL‑alumni gingen ook uiteen: Poelsma blijft actief op het ijs en is voorzitter van ijshockeyclub Capitals, Heijting werkt als scheepsbouwer en is van het fietsen.
De ontwerpers missen Douma, die door een blessure niet aanwezig was, en denken terug met trots. Ze zien mogelijkheden om met moderne composietmaterialen een vergelijkbaar vernieuwingsproject opnieuw te starten, nu de techniek en materialen veel verder zijn ontwikkeld dan een kwart eeuw geleden.