Door toedoen van ministerie ligt dijkversterking Schiermonnikoog ineens stil: 'Kan niet waar zijn, dachten we'

In dit artikel:

Wetterskip Fryslân heeft de voorbereiding voor de versterking van de 4 kilometer lange dijk van Schiermonnikoog stopgezet, omdat het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat overweegt de normen voor overstromingsrisico’s op de Waddeneilanden te versoepelen. Aan het project — waar sinds 2021 bijna vier jaar aan gewerkt is — is 61 miljoen euro gereserveerd; ongeveer 6,6 miljoen daarvan is al besteed. Door het signaal van het ministerie is nu onduidelijk of de geplande brede, groene dijk en het ophogen bij het dorp nog doorgaan; in het uiterste geval kan het hele project worden afgeblazen.

Dagelijks bestuurder Frank Jorna noemt de situatie bijzonder en voelt zich overvallen. Ook wethouder Johan Hagen spreekt van verbijstering: veel partijen in de regio hadden zich juist verenigd rond het plan. Of Schiermonnikoog als een “lopend project” telt waar de nieuwe normen niet op van toepassing zijn, is onderwerp van discussie tussen Wetterskip Fryslân, de regio en het ministerie. Vanuit het rijk geldt doorgaans dat alleen projecten die al met graafwerk begonnen zijn niet worden aangepast aan nieuwe regels.

Deltares-evaluatie bracht de discussie op gang: naast het huidige uitgangspunt van maximaal één overstroming per 1000 jaar zijn er twee alternatieven onderzocht die versoepening naar één keer per 300 jaar of zelfs 100 jaar toestaan. De reden voor heroverweging is dat risicoberekeningen schade-afhankelijk zijn: in dichtbevolkte gebieden zoals de Randstad leidt een overstroming tot veel hogere maatschappelijke en economische schade dan op dunbevolkte Waddeneilanden. Anderzijds zijn evacuatie en schuilmogelijkheden op een eiland beperkt, reden waarom in 2014 juist voor hogere normen werd gekozen.

Ameland, Terschelling en Vlieland ondervinden geen gevolgen omdat hun dijken al versterkt zijn. Als de normen voor Schiermonnikoog worden verlaagd, zal het eiland zelf moeten investeren in alternatieve veiligheidsmaatregelen — bijvoorbeeld hoogwatervluchtplaatsen, aanpassingen aan infrastructuur en zoetwatervoorziening. Bestuurders vrezen dat het schrappen van de huidige versterking op termijn juist duurder kan uitpakken: hogere onderhoudskosten en de kans dat alsnog ingrijpend werk nodig is door stijging van de zeespiegel. Ministeriële besluitvorming wordt voor het einde van het jaar verwacht; regio en eiland hopen het bestaande plan door het ministerie te laten ondersteunen.