Dode vissen na geknapte stroomkabel bij Franeker: 'Ik had daar niet willen zwemmen'

In dit artikel:

Afgelopen maandag raakte bij Franeker in het Van Harinxmakanaal een 110 kV‑hoogspanningskabel beschadigd nadat een kraan de leiding raakte; de kabel viel in het water en zette het omliggende water vrijwel onmiddellijk onder spanning. Ooggetuigen zagen korte tijd later dode vissen aan het oppervlak drijven: het elektrische schok front heeft veel bodemleven direct gedood.

Natuurkundige Roel Andringa‑Boxum legt uit dat oppervlaktewater zouten en ionen bevat (bijvoorbeeld calcium) die het water geleidend maken; puur gedestilleerd water leidt bijna geen stroom, maar kraakwater of open water niet. De meeste waterdieren kunnen zulke stroomstoten niet overleven, waardoor de zichtbare vissterfte is verklaarbaar. Hoe groot de schade onder het hele bodemleven is, is nog niet precies vast te stellen.

De schippers aan boord raakten niet geëlektrocuteerd. Mogelijke verklaringen zijn isolerende materialen in de kraan of contactpunten, het feit dat zij aan boord bleven en dat TenneT de leiding binnen enkele seconden automatisch spanningsloos maakte via beveiligingssystemen. Ook isolerende schoenen verhogen de weerstand tussen persoon en boot, wat het risico verkleint. Andringa‑Boxum waarschuwt dat zwemmen in zo’n situatie gevaarlijk is: de spanning neemt weliswaar snel af met afstand in het water, maar wat precies een veilige afstand is hangt van meerdere factoren af.

Kortom: een aanvaring veroorzaakte een kortstondig maar dodelijk elektrisch veld in het kanaal met directe ecologische schade en potentieel levensgevaar voor mensen in het water.