De PVV sluit zichzelf uit, terwijl GroenLinks-PvdA zich makkelijk laat buitensluiten

In dit artikel:

In zijn eindverslag trekt informateur Sybrand Buma drie duidelijke conclusies: hij raadt geen minderheidskabinet aan, de PVV wil niets met anderen te maken hebben en GroenLinks–PvdA heeft zelf een kans op een centrumlinkse vorming laten lopen. Tijdens het debat over het rapport zuchtte Buma zichtbaar opgelucht; zijn rol is niet om ideale oplossingen te promoten maar om te wijzen op wat politiek haalbaar is. Daarom adviseert hij D66 en CDA om de gesprekken met de VVD voort te zetten en tegelijk pogingen te doen partijen aan zich te binden, in de hoop toch een meerderheid of vaste gedoogpartners te vinden.

Het tussenverslag van D66 en CDA bevat volgens vrijwel alle fracties punten om over door te praten, maar roept ook afwijzing op van onderdelen die tegen hun speerpunten ingaan. Alleen de PVV is volledig afwijzend: Geert Wilders noemt het stuk radicaal afkeurenswaardig en wil niet samenwerken, waarmee hij laat zien dat klagen over uitsluiting niet samengaat met bereidheid tot compromis.

GroenLinks–PvdA toont zich wél bereid om te participeren en wil vooral ‘groener en socialer’ bijsturing; D66 en CDA staan daar open voor. De VVD sluit samenwerking met GL–PvdA uit, wat een centrumlinkse route blokkeert. Toch had het anders kunnen lopen: zowel VVD als CDA zouden het niet problematisch hebben gevonden als D66 en CDA verder gingen met GL–PvdA of JA21, maar D66 neigt naar een centrumrechtse variant en GL–PvdA eist deelname alleen binnen een meerderheidsconstructie, niet als minderheid. Daardoor raakte GL–PvdA gemakkelijk uitgespeeld en is de deur naar een centrumlinks minderheidsalternatief inmiddels gesloten — volgens Buma deels door strategische keuzes van die progressieve partijen.